Un article de Joan-Claudi Dugros dins la revista Lou Felibrige novembre/decembre de 2010.
Un novèl visatge d'Eugène Le Roy, un dels fondators de l'escòla felibrenca Lo Bornat dau Perigòrd
Falguèt que l'istoriana Anne Brenon restabliguèsse, contra pas mal d'idèas bufècas, « Le Vrai visage du Catharisme » per que, uèi, lo monde ajan un vertadièr imatge dels Bons Òmes qu'anavan de borg en castèl, de vila en desèrt clandestin, en far tindar lo baston, lo vertadièr imatge de las cresentas que entrainavan las qu'aimavan dins lor aventura e dins lor fe.
Atal meteis, Richard Bordes e Claude Lacombe nos balhan « Le Vrai visage d'Eugène Le Roy ». Un libre que vai a l'encontrari d'unes autors que an ensajat d'estudiar l'èime de nòstre Perigordin d'un biais filosofic, ideologic, politic o ben religiós e que an fach falsa rota sus d'interrogacions qu'an cregut poder resòlvre per lo biais de l'interpretacion psicobiografica de son òbra.
Tot es de bon legir dins aquel libre dont la seriosa recèrca documentària es enriquesida d'una importanta tièra de retrachs fotografics, tant de nòstre perigordin coma de sa familha (la màger part inedits). En tornant a la font dels documentaris e dels testimonhatges dirècts, los autors demostrant aisidament qu'Eugène Le Roy fuguèt pas un petit foncionari que a pas capitat, amb un orizont trantalhant, cronicament andicapat per sas modestas originas, al punt de se'n inventar d'autras mai preclaras, mas a l'encontrari que fuguèt un òme que a perfièchament mestrejat, d'un cap a l'autre, sa vita e son òbra e a assumit plenament sa vita de familha, sa vita professionala, sa volontat d'escritura e sas conviccions e que s'afirmèt coma un òme de la tèrra de segur plan « dins sos esclòps ».
Lo libre es devesit en tres partidas, Essai biographique, La Franc-maçonnerie dans l'oeuvre d'Eugène Le Roy, e Images et image d'Eugène Le Roy. Dins la segonda partida, lo paragraf titolat La 'séparation' de l'Église et du Bournat (p. 208 e pp. 225 à 230), fai ben ressortir l'importanta contribucion d'Eugène Le Roy a la defensa de la lenga d'òc en Perigòrd. Per lo biais de sos romans mas tanben dins son accion militanta, Eugène Le Roy sosten una presa de consciéncia d'una identitat perigordina. Contemporanèu de Daudet e de Mistral, partatja lors preocupacions fàcia al centralisme, a l'industrialisacion e a l'exòde rural començat tre lo Segond Empiri.
Per lo biais de lor rica bibliografia, los autors nos porgísson encara mai d'informacions sus los eveniments de la debuta del sègle XXen, completant atal las informacions de « l'excellent ouvrage de Jean-Claude Dugros »(p. 208)* d'un biais fòrt utile e fòrt important, çò que mancarà pas de regaudir los nombrós perigordins interessats per l'istòria de nòstra cultura d'òc. L'escòla felibrenca Lo Bornat dau Perigòrd pòt èsser fièra d'aver agut un fondator d'aquel semen.
Una vertadièra e salutària enquesta, mielhs : una contra enquesta, un libre indispensable.
Le Vrai visage d'Eugène Le Roy, Contre Enquête sur un écrivain républicain, anticlérical, libre-penseur et franc-maçon de la IIIe République : per Richard Bordes e Claude Lacombe, prefàcia de Gérard Fayolle, avant-perpaus de Catherine Pinsard, rèire-rèire-felena d'Eugène Le Roy, La Lauze, Perigüers, 2010, 326 p., 25 èuros.
Majoral Joan-Claudi Dugros
