Vidas e engranatges - Florian Vernet

Al mes d'agost de 2020, IE0 Edicions, tornèt editar lo libre de Florian Vernet Vidas e engranatges.

Publicat pel primièr còp en 2004 aquel recuèlh de vint-e-quatre novèlas èra agotat dempuèi qualques ans. Es un dels melhors recuèlh de nòvas de l'autor.

Lo libre obtenguét lo prèmi Jaufre Rudel en 2005.

Extrach :

Per la fenèstra

Dormissi pas gaire, e coma dormissi pas, velhi. Despuèi que soi separat de Verò, e mai despuèi plan de temps abans cal dire. Sosqui tròp, vaquí. Dins la jornada, al burèu, arribi a me'n sortir, i a totjorn quicòm a faire, qualqu'un que te parla, un eveniment a comentar, quicòm qu'arriba. Lo ser, aquí lo problèma. A la debuta, legissiái : o puslèu, me forçavi a legir. Dins totas aquestas annadas passadas amb Verò, o aviái gaireben doblidat, aviái pas léser, m'ocupava de longa e caliá sortir, anar al cinèma, a un concèrt, a una conferéncia. Èra acrò a las conferéncias, Verò, se voliá cultivar aital, pensi, e ieu seguissiái. E puèi la tele. Arte, los debats e las emissions culturalas mai.

Ara, la tele, la gaiti pas pus. De tot biais, fa plan sièis meses qu'es desmargada. A passadas, l'aluqui, l'ecran es plen de nèu, cap de son ne sortís pas, mas aquò me fa companhiá. Los libres, eles, me tomban de las mans. Ai pas enveja de passejar, de veire de mond tanpauc. Sabi plan que me caldriá reagir. Soi pas vièlh, pòdi tornar començar, me trapar una amiga, veire de collègas celibataris, faire d'espòrt. Francament, sonque l'idèa me confla. Soi pas malaürós, vos o anèssetz pas figurar, depressiu tanpauc. Me'n foti pas de tot. Cresi que ma vida m'interèssa pas pro. Pel moment. E ne soi a me demandar se m'a agut interessat un jorn a de bon. En cambi, badi.

Ara qu'es l'estiu, me meti en fenèstra e aquí, d'oradas.

Gaita que gaitaràs las tièras dels teulats dels immòbles de l'autre band de la carrièra. Lo cèl, las antenas, las torres del centre de la vila alai. Escoti lo bruch que monta de l'autorota a un cinquantenat de mètres de l'immòble, gaiti las veituras que passan, e las gents suls trepadors, debàs. M'agrada mai que non pas la tele. Me preni una caneta, o doas, e laissi passar lo temps, laissi lo calabrun s'installar, las lampas e los neons s'alucar dins la carrièra e dins los apartaments. Fumi de cigarretas, me colqui quand me sentissi enquilosat, o anesteziat.

Dins l'immòble d'en fàcia, capita que veja de mond que passan dins lors apartaments, que sopan, que gaitan la tele. E los mainats que fan de roller sul trepador, los joves que charran alentorn d'un qu'a un booster, las filhas que passejan, un saqueton de supermercat que lo vent s'empòrta e que finís pegat a la grilha del toat.

Just en fàcia, mas a l'estatge en dejós, un pauc en contrabàs donc, ai remarcat una fenèstra qu'es tampada dins la jornada. A jorn falit, se dobrís. I a pas, a vista de nas, mai de vint e cinc, trenca mètres d'aquí a la mieuna. Una estona, ai léser d'entrevistar dintre l'apartament. D'ivèrn, e mai quand los contravents son alandats, se vei pas grand causa. Levat al luscre qu'un lum pissós e jaunàs s'aluca, de l'autre band de las vitras brutas. De temps en quora, una siloeta apareis, s'arrèsta un brieu darrièr las vitras, deu espiar al defòra, per costuma, sens interès, sens curiositat vertadièra. Dobrís la fenèstra, a dètz oras petantas e tampa los contravents per la nuèch. Es un vièlh que lai demòra. M'es agut arribat, aprèp, a d'autres moments de la jornada qu'aviái pas res a faire, de lo veire, defòra. Un vièlh coma tantes, solitari, que tirassa sos òsses pel trepador, cargat de son saqueton de las crompas (una bagueta, dos iogorts, un trocet de carn plastificada e una bóstia de purèa en podra saique, e lo jornal). L'ai agut crosat per carrièra, un còp o dos que tornavi del buréu : magre, rufat, abandonat, amb sas pelhas d'un autre temps que i sembla flotejar dintre coma una trèva, son biais de caminar en rebalant los pès, son agach desvariat.

Es sus la fin de la prima qu'ai poscut veire a l'interior de l'ostal. La fenèstra èra alandada, s'èra apiejat un moment al relaisset, lo vièlh, aviá fach coma ieu. A semblat badar un moment, puèi es dintrat tornar en daissant las vitras dobèrtas. Tot çò qu'ai poscut desvistar, d'aquí, es un refregidor d'abans lo deluvi, amb una planta verda – en plastic s'aquò vira – dessús. La terralha dins l'aiguiér, enfin, una part solament de l'aiguièr. Ai devinhat la taula e la cadièra, de l'autre band del membre. E, del meteis costat, contra la paret, un calendièr, d'una reclama, probable. Amb los gemèls – auriái pas degut me'n servir – ai agut un pauc mai de detalhs. Res de novèl, mas un pauc mai de detalhs. Subretot lo vielhum de tot aquò, l'impression d'abandon, de fin de tot, e de crassa. Discreta, mas presenta, la crassa. Lo calendièr, sus la paret, portava la data de 1955. La fotò èra de Marylin, cresi.

Aquí. En fàcia d'en có mieu, i a un vièlh qu'espèra pas res probable, quitament pas de se morir, amb una planta verda, falsa benlèu, sul refregidor.

E una fotò de Marylin de 55 empegada a la paret.

La solesa, la desesperança, l'impoténcia son talas, de còps que i a, que seriá possible de se las agantar e de se las escanar sens mai de formalitats. Me disi.