La comuna de Tolosa adoptèt lo 23 de març de 2012 un Carta municipala per la lenga e la cultura occitanas.
Çai-jos lo tèxt occitan :
*
Prepauses prealables
La politica de promocion de la lenga occitana es pas dirigida contra la lenga francesa ; la reconeissença de l’occitan e del bilingüisme meton pas en causa ni l’existéncia ni lo caractèr oficial del francés. La politica lingüistica en favor de l’occitan es fondada sus l’incitacion e l’encoratjament e sus l’assentiment de la populacion. La lenga e la cultura occitanas son a l’encòp patrimòni e mejan d’expression que s’adreiçan a l’ensemble de la populacion tolosenca.
La Carta aquesta e la politica lingüistica e culturala en favor de l’occitan son basadas suls principis universals de respècte de la diversitat e de l’egalitat entre totas las lengas tals coma son compreses dins la Declaracion universala dels Dreits de l’Òme. L’universalisme deu repausar sus una concepcion de la diversitat lingüistica e culturala que depassa a l’encòp las tendéncias omogeneïzantas e las tendéncias a l’isolament, factor d’exclusion.
Dins la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minoritàrias « lo dreit de practicar una lenga regionala o minoritària dins la vida privada e publica constituís un dreit imprescriptible, conformament als principis contenguts dins lo Pacte internacional relatiu als dreits civils e politics de las Nacions Unidas, e conformament a l’esperit de la Convencion de salvagàrdia dels Dreits de l’Òme e de las Libertats fondamentalas del Conselh d’Euròpa ».
Dins la resolucion del Parlament europèu (4 de setembre de 2003) [+] : « Lo respècte de la diversitat culturala e lingüistica es un dels principis fondamentals de l’Union europèa reconegut per l’article 22 de la Carta dels Dreits fondamentals de l’Union europèa ».
Preambul
L’occitan – o lenga d’òc – es la lenga regionala pròpria e viva de Tolosa e tanben de la totalitat o d’una part dels territòris d’uèit Regions administrativas francesas (32 departaments), d’un dotzenat de valadas alpinas en Itàlia amai lo Val d’Aran en Espanha.
L’occitan, beneficia uèi suls tres Estats ont es present d’una reconeissença legala :
- lei constitucionala n°2088-724 del 23/07/2008 de modernizacion de las institucions de la Vena Republica (institucion de las lengas regionalas coma partida prenenta del patrimòni de França)
- article 6.5 de l’estatut d’autonomia de la Catalonha (institucion de la lenga occitana, denomenada aranés en Aran, en tant que lenga pròpria e oficiala de la Val d’Aran)
- lei n°482-99 del 15 de decembre de 1999 sus la proteccion de las minoritats lingüisticas en Itàlia (proteccion de la lenga occitana en Itàlia)
Aquelas reconeissenças institucionalas e legalas balhan a las institucions publicas lo dever de preservar e de transmetre aquel patrimòni que n’an la responsabilitat.
La convencion sus la proteccion e la promocion de la diversitat de las expressions culturalas de l’UNESCO (adoptat lo 20/10/2005, entrada en vigor lo 18/03/2007 – lei francesa del 5 de julhet de 2006) estipula que la diversitat culturala deu èsser considerada coma « un patrimòni comun de l’umanitat » e sa « defensa coma un imperatiu etic, inseparable del respècte de la dignitat de la persona umana » ; tòrna afirmar lo dreit sobeiran dels Estats d’elaborar de politicas culturalas pr’amor de « protegir e promòure la diversitat de las expressions culturalas », d’una part, e de « crear las condicions que permeton a las culturas de s’espompir e d’interagir liurament de manièra a s’enriquir mutualament », d’autra part.
La lenga occitana fa partida de las 2 500 lengas repertoriadas al dintre de l’Atlàs UNESCO lengas en dangièr dins lo monde, e figura dins la categoria de las lengas qualificadas coma « seriosament en dangièr ».
L’afirmacion per la Vila de Tolosa de « sosten a d’accions que valorizan la diversitat lingüistica e las lengas "minoritàrias", tal coma l’occitan» dins son tèxte d’adesion a l’Agenda 21 de la Cultura (deliberacion n°48 del 28 de mai de 2010) constituís un dels primièrs engatjaments fòrts de la Vila en favor de la lenga e la cultura occitanas.
Aquel engatjament s’es tanben traduit dins la signatura d’una Convencion de desvolopament de l’ensenhament public bilingüe occitan-francés amb l’Inspeccion d’Acadèmia de la Nauta Garona, lo 10 de mai de 2010.
La lenga e la cultura occitanas constituisson un element de l’identitat, del patrimòni e de la riquesa viventa de Tolosa. Es pr’amor de salvagardar aquesta lenga e aquesta cultura que la collectivitat met en plaça un Carta municipala, destinada a assegurar la perenizacion de la lenga occitana, dins la concertacion e la collaboracion amb los actors concernits.
ART. 1 - Objècte
La presenta carta a per objècte de definir lo quadre de la politica lingüistica e culturala concertada de la Vila de Tolosa per l’occitan.
ART. 2 - Objectius estrategics
Contribuir a la transmission de la lenga e la cultura occitanas a las generacions venentas, es a dire inversar la tendéncia actuala de pèrda de locutors de l’occitan ; participar a la promocion universala de la diversitat lingüistica e culturala, en fasent visibla e accessibla la lenga e la cultura occitanas a l’ensemble dels Tolosencs. Metre en coeréncia la politica lingüistica e culturala de la Vila amb las politicas publicas menadas al nivèl departemental, regional e interregional.
ART. 3 - Objectius operacionals
La Carta municipala s’aplica segon un Plan municipal de politica lingüistica e culturala declinat en quatre grands axes :
- Transmission de la lenga (ensenhament, formacion, transmission familiala e sociala)
- Accion culturala (livre e lectura, espectacle vivent, accion patrimoniala)
- Visibilitat de la lenga e de la cultura occitanas
- Iniciativas institucionalas
3.1 - Transmission de la lenga
- desvolopar l’ensenhament bilingüe public a Tolosa segon los tèrmes de la convencion pel desvolopament de l’ensenhament bilingüe francés-occitan dins las escòlas primàrias de Tolosa
- desvolopar l’accès dels escolans a la sensibilisation a la lenga occitana
- acompanhar l’ensenhament immersiu associatiu ja existent
- desvolopar l’informacion alprèp de las familhas
- sosténer e acompanhar lo desvolopament de l’ensenhament de l’occitan als adultes
- desvolopar l’ofèrta de formacion al personal municipal
- prene en compte la difusion de l’occitan dins l’activitat dels servicis ligats a l’enfança (educacion, enfança e léser, pichona enfança, accion socioeducativa) e als seniòrs.
3.2 - Accion culturala
- sosténer un plan de lectura publica occitana (desvolopament e valorizacion dels fonses documentaris ; accions de valorizacion de la literatura occitana).
- sosténer e renforçar la dinamica de creacion occitana contemporanèa e sa difusion (totas las disciplinas artisticas confondudas), per n’assegurar una melhora visibilitat alprèp del grand public
- desvolopar las accions d’educacion artistica e culturala en ligam amb la creacion artistica e culturala occitana
- consolidar e sosténer las principalas manifestacions culturalas occitanas tolosencas
- sosténer los operators qu’an vocacion a conservar, innovar e valorizar lo patrimòni documentari occitan pr’amor de numerizar lo fons patrimonial occitan per n’assegurar una larga difusion
- sosténer e acompanhar las filièras de transmission del Patrimòni cultural immaterial, en particular dins lo sector de las musicas e danças tradicionalas.
3.3 - Visibilitat de la lenga e de la cultura occitanas
- desvolopar e renforçar l’accion de senhalizacion bilingua dels noms de carrièras e de panèls d’entrada e sortida de vila, e tanben de las placas amb vocacion toristica ;
- desvolopar la conservacion e la correccion ortografica de la toponimia occitana (cadastre, mapas, plans, senhaletica).
- desvolopar l’informacion sus la lenga e la cultura occitana dins los supòrts de comunicacion de la Vila e dels organismes e entitats paramunicipalas
- desvolopar lo bilingüisme e/o la preséncia de la lenga occitana dins las publicacions municipalas (revista municipala, site Internet, Portalh cultura...)
- sosténer d’accions de promocion e valorizacion de la cultura occitana dins los escambis de la Vila a l’internacional
3.4 Iniciativas institucionalas
- determinar una carta lingüistica en coeréncia amb lo Congrès permanent de la lenga occitana reconegut per las Regions e l’Estat
- participar a una ret d’escambis al nivèl nacional suls enjòcs ligats a las lengas e culturas regionalas
- participar a la politica publica partenariala iniciada per la Region Miègjorn-Pirenèus.
ART. 4 Mesa en òbra operacionala
Aquesta Carta municipala per la lenga e la cultura occitanas, aprovada pel Conselh Municipal de Tolosa, traça las orientacions principalas de la politica de sosten e de promocion de la Vila de Tolosa per l’occitan. La Carta s’aplica segon un Plan municipal lingüistic e cultural elaborat pel Cònsol Màger. Los objectius del Plan lingüistic e cultural fan l’objècte d’una evaluacion annadièra pel comitat de seguiment de la carta municipala per la lenga e la cultura occitanas e d’un rapòrt somés al Conselh Municipal.
La Carta municipala s’aplica amb lo concors de totes los servicis e los organismes municipals (administracion, regias, entitats partenàrias, estructuras para o supra municipalas), que pòdon integrar la dimension de la lenga e cultura occitanas dins lors foncions e atribucions.
Lo .pdf original [ligam]