Un article de Prospèr Estieu dins la revista Mont-Segur numèro 5, 1897. L'ortografia es estada modernizada.

Lo Paire Amilha èra canonge de Sant Augustin, dins la glèisa catedra de Pàmias, vèrs 1672. Per faire melhor comprene la doctrina crestiana a sos auditors, compausèt un libre en vèrses lengodocians entitolat : Exercici de la Fe sur las perfeccius de Diu, per serbi de punts de meditaciu al parfet crestia.

Benlèu lo primièr de totes, dempuèi la fin de l'esplendor romana, lo Paire Amilha agèt l'idèa de faire servir sa lenga mairala a l'ensenhament de la religion. El pensava pas, sus aquel punt, coma fòrça capelans d'auèi qu'an vergonha d'emplegar en cadièra lo parladís de lor parroquiá. Aquò se vei un pauc pertot dins la tèrra d'Òc, mème dins lo Lauragués e dins lo país de Foich. I a un parèl d'ans, l'avesque de Pàmias – qu'es un letrat – ajèt la pensada de faire estampar per sos prèires las òbras lengadocianas del Paire Amilha. Aquí un avèsque que compren las causas e qu'a plan lo drech de se dire felibre. E ben ! pensarètz çò que voldrètz : i agèt pas pro de soscriptors a tres francs per poder faire estampar l'Exercici de la Fe. Pietat ! nòstris capelans an debrembat que lo Crist èra un felibre, lo primièr de totes, e que parlava als òmes dins la lenga del pòple... Lo Paire Amilha, el, o debrembava pas, quand composava sos vèrses en lenga vulgària. Tanben, coma deviá èsser plan pagat per son trabalh, en vesent las gens de Pàmias, de Foich e del Lauragués legir, cantar e aprene per còr dins son òbra los mistèris e los ensenhaments de la Glèisa ! E ja ! Èran compresis, aquelis ensenhaments atal ensenhats ! Es pas amb de latin o de francimant que de parivas causas pòdon s'enclastrar dins lo cervèl dels manobrièrs e dels pageses. Crenhem pas d'o dire : se, dins nòstra encontrada, la religion es de mai dins la flaquièra, l'abandon del parlar d'Òc en cadièra i es per mai de la mitat.

Amilha deviá èsser filh de païsan. Manejava de man de mèstre lo Vèrbe d'Arièja, e es un plaser, per lo felibre, de trobar dins son libre los mots los mai agradius del terraire. De valor poetica, l'Exercici de la Fe n'a pas gaire, e, segur, n'es pas aquí que cal anar posar l'aiga blosa de l'Inspiratiu. Mas, se n'èra qu'un simple rimejaire, Amilha èra subretot un grand moraliste. Los tablèus qu'el fa de las passion umanas demòran coma de caps-d'òbras dins lor genre, malgrat las expressions de malvais gost que los desondran tròp sovent.

Prospèr Estieu


De saupre : una edicion del libre L'exercici de la Fe es estada numerizada per l'universitat de Tolosa [ligam .pdf]


Nòva : 'La lutz e l'ombra' de Valèri Bernard

Johann Heinrich Füssli 'La cachavièlha'

En 1938 dos ans après sa mòrt sortissiá lo recuèlh de nòvas La feruno de Valèri Bernard.

Robèrt Lafont : a prepaus de la mòrt del general de Gaulle

Glèisa Nòstra Dòna de París lo 12 de novembre de 1970

En 1970 morissiá lo general de Gaulle. Dins lo numèro 22 de la revista Viure, Robèrt Lafont tornava sus l'eveniment.

Lo collectiu 'Per que viscan las nòstras lengas' escriu al Primièr Ministre

Pour que vivent nos langues

Lo collectiu Per que viscan las nòstras lengas mandèt al Primièr Ministre francés lo 2 de mai de 2025 una letra per lo questionar sus la plaça de las lengas minorizadas dins la reforma de la formacion iniciala e del recrutament dels ensenhaires.

Sus l'òbra de René Girard

Adoration de l’Agneau de Dieu, Van Eyck, 1432

Un tèxt de la revista Aicí e ara numèro 3 (1979).

Joan-Maria Petit sus Jòrgi Reboul (1985)

Pròsas geograficas

Prefaci de Joan-Maria Petit a Pròsas geograficas de Jòrgi Reboul.