Detalh de la cobèrta del libre Deodat Roché, « le tisserand des catharismes » de Joan-Felip Audouy
Sul libre de Jean-Philippe Audouy Déodat Roché « le Tisserand des Catharisme » una critica de Sèrgi Viaule. Sorsa La Setmana genièr de 2018
Un estudi sul catarisme de Deodat Roché
L’obratge es un trabalh d’estudiant en istòria. Precisament se tracha d’un memòri produsit per Joan-Felip Audouy jos la direccion del professor Patric Cabanèl (que ne signa un prefaci). Tant val dire que l’autor ne demòra estrictament als faches istorics verificables e verificats. S’es talament dich causas sus la vida e l’òbra de Deodat Roché qu’un obratge blosament istoric sus aquel enigmatic personatge pòt pas que venir completar ou infirmir tot çò que, fins ara, s’es escrich sus son compte.
Aqueste libre es un estudi universitari amb sas qualitats e sos defauts. Demest sos travèrses se compta lo fach que demòra dins l’estricte carcan de la dòxa univertària francesa. Valent a dire que legís l’istòria amb un binòcle parisenc. Tant val o saber abans d’entamenar sa lectura. La primièra part de l’obratge es consacrada a la carrièra politica de Deodat Roché. Gaire monde o sabon, mas l’especialista del catarisme es estat de temps conse d’Arca, son vilatge de las Nautas Corbièras. Es tanben estat Conselhièr Departamental d’Aude pel canton de Coisan. Cal, ça que la, constatar qu’abans el son paire, notari, èra tanben estat conse del vilatge, e abans el d’autres Rochés de meteissa familha. La causa es entenduda que Deodat Roché veniá d’una familha borgesa.
Alavetz, lo magistrat, caricatura del notable occitan, prenguèt la seguida del sieu paire dins la dralha del radicalisme florissent de la debuta del sègle passat e de la temporada de l’entre-doas-guèrras. Causa pauc coneguda tanben es que Deodat Roché foguèt francmaçon, çò que, solide, li dobriguèt las pòrtas d’un notabilisme qu’a l’epòca se despartissiá las cargas publicas e los avantatges que li èran ligats. Pasmens, se pòt pas dire que Deodat Roché foguèt un carrierista de la politica. Podèm quitament pensar que venguèt conse del sieu vilatge per rendre servici a aquela comuna d’un centenat d’estatjants. Foguèt el que presediguèt a l’electrificacion del vilatge.
Ça que la, a l’epòca, seriá estat un autre a la sieu plaça que la comuna seriá pas demorada sens electritat. Es pas aquel fach que fa de Deodat Roché un conse mai progressista e generós que los autres. Fin finala faguèt çò que fasián totes los conses rurals del moment. Me pensi pro normal que l’istòria aja pas retengut aquel aspècte biografic del personatge. Sol notable del vilatge, èra gaireben « natural » que ne venga conse a la sortida del chaple grand que foguèt la guèrra de 1914-1918.
Dins la segonda part de l’obratge Joan-Felip Audouy ensaja de destriar lo catarisme demest
totes los esoterismes qu’existissián a la fin del sègle XIX
Lo jove Deodat Roché frequentèt aqueles moviments. Cerquèt una direccion de vida sus aquestas dralhas que se crosavan e que s’entrevescavan. Son caminament cap al catarisme serà long, mas un còp trobat lo quitarà pas pus. Deodat Roché contunharà, fins a sa mòrt, d’estudiar a son biais la religion catara. Remembrarem en passant que lo catarizant se faguèt centenari.
La recèrca esperitala del Sabi d’Arca passèt per mantunas fasas. Son caminament azardós lo menèt per mantunes sendarèls esperitals. Jove estudiant a Tolosa descobriguèt lo bodisme. Se faguèt còpsec vegetarian e vegetarian demorèt fins a sa despartida. Del bodisme, ne servarà tota sa vida un ascetisme estricte. Una frugalitat de vita que d’alhors reberta la del catarisme que lèu va descobrir. Mas abans, Deodat Roché se farà sòci de la glèisa gnòstica. Una glèisa qu’i demorarà qualquas annadas abans de la quitar tot li reprochant de s’èsser catolicizada.
Çò que lo jove mistic dins la sieu quista cercava èra mai es espitualitat esporgada que non pas de rites a n’acabar pas jamai.
Deodat Roché aprenguèt l’alemand al licèu, çò que li permetèt de legir Rudòlf Streiner dins lo tèxte original. Foguèt abonat a la revista Die Gnosis. Mas lèu lo magistrat nomenat un temps a Castelnòudari s’aluenhèt de l’antroposofia per, semblariá, se consacrar mai a la franc-maçonariá. Una francamaçonariá que i demorarà fidèl tota sa vida.
Amb aquò Deodat Roché foguèt un ascèta. De longa pensèt que la societat materialista dins la quala viviá e paradoxalament aviá de responsabilitats politicas, èra decadenta. Non solament denoncièt la falsetat de las glèisas dogmaticas, mas demoncièt tanben publicament - e gaireben profeticament - dins sos escriches, la responsabilitat dels scientifics dins lor corsa descabestrada als progresses tecnologics que menan per fòrça a las catatròfas ecologicas.
Parlar de Deodat Roché, de sa vida, de sa recerca esperitala e de son percors terrèstre, Joan-Felip Audouy ne conven « es pas causa aisida ». Es probablament per aquò que l’estudi es sovent complicat de seguir. L’autor sembla se negar qualques còps dins los gorgs de las sciéncias ocultas exploradas per Deodat Roché. Tot fasent, per passas, tira lo legeire dins las aigas trebolas d’una quista esperitala que durèt gaireben cent ans.
Alavetz, qual èra Deodat Roché ? Un neo-catar ? Belèu qu’amb Arno Borst se poriá tot simplament dire que foguèt « un ocultista que s’interessèt al catarisme e mai que mai a l’esperitualitat del catarisme ».
L’edicion d’aqueste libre es d’una qualitat materiala excepcionala. Lo Centre d’Avalorament del Patrimòni Medieval de Carcassona e Impressions de País Catar an pas mesquinejat suls mejans emplegats. Lo libre es estampat sus de papièr glaçat. Atanben lo volum fa son pes. Los caractaris causits permeton una lectura plan confortabla. Los bibliofils se’n regaudiràn.
Lo libre, entre maites endreches, se pòt crompar a Arca, al musèu consacrat a Deodat Roché.
Sèrgi Viaule
Sorsa La Setmana genièr de 2018
Deodat Roché, « le tisserand des catharismes » de Joan-Felip Audouy (1997), Edicion del Centre d’Avalorament del Patrimòni Medieval, 254 paginas.
