Friedrich Engels
Lo tèxt que seguís de Friedrich Engels, es estat publicat dins la revista Neue Rheinische Zeitung numèro 93 lo 3 de setembre de 1848. Lo document èra conscrat a « Las discutidas sus Polonha a Francfòrt ».
Es estat traduch de l'alemand en occitan per Jòrdi Blanc e publicat en apondon de son edicion del Manifèst del partit comunista (Document Vent Terral, 1976).
Las discutidas sus Polonha a Francfòrt (extrach)
La nacionalitat del Sud de França èra pas a l'Edat Mejana mai aparentada a la del Nòrd que la polonesa o es ara amb la russa. La nacion del Sud de França, comunament apelada provençala, aviá a l'Edat Mejana non pas son que atench un ric desvelopament, se situava quitament a la punta del desvolopament europenc. Abans totas las nacions europencas dispausava d'una lenga de cultura. La siá poesia porgissiá un modèl autres còps inegalat a totes los pòbles de civilizacion romana, e mai als Alemands e als Angleses. Per la formacion del sentiment cavalairós rivalizet amb los Castilhans, los Franceses del Nòrd e los Normands Angleses. Per l'industria e lo comèrci, aviá pas res a envejar als Italians. Balhèt non solament a una « fasa de l'existéncia medievala », una « configuration esbleugissenta1 », faguèt quitament espelir un rebat de l'ellenisme ancian al pus prigon de l'Edat Mejana. La nacion del Sud de França rendèt aital a la familha dels pòbles europencs de servicis non pas son que grands mas incommensurables. E ça que la, coma Polonha, foguèt çò primièr estrocejada entre la França del Nòrd e Anglatèrra puèi completament asservida pels Franceses del Nòrd. Dempuèi la Crosada dels Albigeses fins a Loís XI, los franceses del Nòrd, que del punt de vista cultural èran tant endarrierats per rapòrts a lors vesins miegjornals coma los Russes per rapòrt als Poloneses, menèron de contunh de guèrras d'asserviment contra los Miegjornals e acabèron de sometre lo país tot entièr. La « Republica aristocratica1 » del Sud de França (aicesta denominacion es fòrça justa pel periòde d'apogèu) « es estada empachada pel despotisme » (Loís XI) « d'acomplir sa propriá dissolucion intèrna1 », çò que seriá estat possible, pel desvolopament de la borgesiá urbana, tan plan coma pel mejan de la constitucion de 1791 en Polonha.
Los Franceses de Sud luchèron pendent de sègles contra lors oprimeires. Mas lo caminament de l'istòria foguèt sens pietat. Après una lucha de tres sègles lor polida lenga èra rebaissada al nivèl de patois2 e eles meteisses èran devenguts de Franceses. Tres cents ans durèt lo despotisme del Nòrd sul Sud e, après solament, los Franceses del Nòrd reparèron lor opression – per l'avaliment dels darrièrs vestigis de l'independéncia medievala. La Constituanta prautiguèt las provincias independentas, la ponha de fèrre de la Convencion faguèt dels estajants del Sud de França de Franceses e lor balhèt la democracia en compés de lor nacionalitat. Mas çò que lo ciutdan Ruge ditz dels Poloneses s'aplica completament als 300 ans d'opression :
Lo despotisme rus a pas liberat los Poloneses ; la destruccion de la noblesa polonesa e lo faidiment de tantas de familhas polonesas nòblas, tot aquò fondèt pas en Russia ni democracia ni existéncia umana.
E pr'aquò l'opression del Sud de França pels Franceses del Nòrd es pas jamai estada considerada coma una injustícia vergonhabla. O l'opression del Sud de França es una injustícia vergonhabla, o l'opression de Polonha n'es pas una. Que lo ciutadan Ruge causisca.
Mas ara, ont demòra la diferéncia entre los Poloneses e los Franceses del Sud ? Perqué la França miegjornala foguèt presa en remòrca coma un trast impotent pels Franceses del Nòrd fins a l'aneientiment de la siá nacionalitat, alara que Polonha a plan fèrma l'intencion d'èsser lèu al cap de totas las tribús eslavas ? Lo Sud de França venguèt – a causa de condicions socialas que podèm pas desvolopar mai aicí – la part mai reaccionària de França. La siá oposicion al Nòrd venguèt lèu una oposicion a las classas progressistas de la França entièra. Venguèt lo bastion del feudalisme e demorèt fins a uèi la força contrarevolucionària de França.
Nòtas :
1 Engels repren las quitas paraulas que Ruge aplicava a Polonha.
2 En francés dins lo tèxt.
***
Lo tèxt original alemand - [ligam]
Traduccion en anglés - [ligam]
