Al la debuta de 2014, après una visita al MUCEM, Josiana Ubaud mandèt als conservators del musèu una letra. Presentam, çai-jos, un extrach en occitan publicat dins lo jornal La setmana (numèro 956).
Extrach de la letra de Josiana Ubaud al MUCEM de Marselha
Marselhesa demorant en Lengadòc, mai aguent totjorn un cabanon sus la Còsta Blava, seguissi donc regularament lei mòstras marselhesas. La dubèrtura del MUCEM, que son títol Musèu dei Civilizacions d'Euròpa e Mediterranèa, e mai que mai sa Galeriá de la Mediterranèa podiá pas que m'atirar. Enfin un musèu contemporanèu que parlariá de ma/nòstra civilizacion mediterranèa/occitana occupant una brava part de l'arc mediterranèu nòrd. [...]
Visitèri donc la famosa galariá permanenta... e ne sortiguèri atupida. Que lo partit pres evident d'eradicar tota traça de la cultura occitana, quitament de Marselha a Marselha (?), es la dona constanta. Ansin objèctes e esplechs venent "d'endacòm" an drech en tota legitimitat a l'etiquetatge scientific "lenga d'origina/traducion francesa". Mai pas lei rars objèctes provençaus nommats solament en francés, e encara amb de noms jamai emplegats localament. Coma etnobotanista, siáu ben plaçada per saupre que i a pas un païsan per emplegar houe e mai en francés. Parla exclusivament de aissade, sape, arpe, magau, bigos, etc. (noms eissits de l'occitan arpa, aissada, sapa, magau, bigòs). Èra evidentament aquestei noms qu'aurián degut figurar scientificament en primier. Lo MUCEM practica donc lo respècte dei lengas catalana, italiana, araba... mai lo mesprètz absolut de la lenga d'òc. [...]
Marselha e la cultura occitana mediterranèa mai generalement "de Narbona a Niça" an ges de plaça coma "trachs de personalitat singulars"*, quin que siegue lo costat envisatjat "quora arqueologic, quora etnologic, quora religiós, quora scientific, quora linguistic, quora politic"*. Per lei conceptors de la mòstra, l'espessor, la densitat, lo pes uman, istoric, cultural, scientific non existisson qu'endacòm, mai pas aicí que tot n'i es que vuege e transparéncia (coma lo lub censat representar leis atèus). La preséncia occitana es donc redusida au plus minim (quatre houes, quatre cloches, un esclòp de noria) que confina a l'indigéncia.
Apondi qu'aquesta vision politicament orientada, negant lei riquesas sus plaça, incapabla de faire de ligams e comparasons fegonds entre l'aicí e l'endacòm, en diacronia coma en sincronia, causissent de valorizar que l'endacòm, complèta ailàs lo programma de Marselha capitala de la cultura 2013, onte tota traça de cultura occitana foguèt quasi eradicada. Avèm beneficiat de sublimas plasticalhas coloradas enauçadas au reng d'òbras d'art sus lei trepadors marselhés, de còpias de Dali, d'un tèxte alisat contant l'istòria francesa de Marselha au Fòrt Sant Jean amb una votz d'aeropòrt, e per faire color locala, de pauras fedas largadas per centenaus sus la Cornissa... Mentre que lo buste de Victor Gelu foguèt eradicat dau plan de renovacion dau Pòrt Vièlh.
Ne'n siáu personalament mai que tustada. Nos faudrà benlèu anar dins un musèu catalan, italian ò libanés consacrat a Mediterrnèa, per enfin veire abordada dignament/scientificament "nòstrei trachs de personalitat singulars" e veire evocar Marselha, Provença e Lengadòc autrament que per quatre houes, coma endcòm per un vestit folcloric ò per la enena publicacion d'un "sociolinguista" sus "Lo parlar imatjat de Marselha" ?? Come se pòt pretendre faire una museografia scientifica, donc respectuosa dei civilizacions, quora es lo partit pres ideologic que presidís exclusivament aicí ? E mai me dobti que mon vejaire vos interèsse pauc, coma ciutadana occitano-francesa finançant lo MUCEM per seis impòsts, coma etnobotanista e lexicografa respectuosa dei culturas, dei lengas e dei òmes, teniá de vos dire ma colèra fàcia a aquesta vision dei fachs mediterranèus segon vòstre prisma desformant, qu'a pas solament la decéncia de valorizar un tant siá pauc la vila e la region d'acuelh dau musèu.
Josiana Ubaud
Nòtas :
* L'autora aicí far referéncia a la profession de fe del musèu : [...] appréhender les traits de personnalité singuliers des cultures nées sur le pourtour méditerranéen [... amb una amira] tantôt archéologique, tantôt ethnologique, tantôt artistique.
