Sus Antonin Perbòsc, un article de La Beluga (Tarn e Garona) - Numèro 4 - Octobre de 2008 - Pagina 18  :

Antonin Perbòsc - Nascut lo 25 d’octòbre de 1861 dins una bòrda de Labarta de Carcin, Antonin Perbòsc passa son enfança al mièg del monde païsan : lo trabalh dels camps, lo contacte de las bèstias li balhan un imatge permanent del campèstre, e sustot la preséncia de la lenga d’òc parlada o cantada...

Lo jove Antòni-Crespin (aquel segond pichon nom es lo del sant del jorn de sa naissença) va a l’escòla publica de Vaserac, puèi a la pension Gasc de Lafrancesa per preparar lo concors d’entrada a l’Escòla Normala de Montalban, que capita en 1878. Après tres annadas d’estudis, le mèstre d’escòla es nomenat un an a Sant Nicolau de la Grava. Après son maridatge amb una regenta, Maria Vidalhac, se’n van totes dos cap al Roergue : Arnac, Lacapèla-Livron e La Guépia de 1887 à 1893. Lo pòste ont demòran lo mai es a Combarogièr, en Lomanha, duscas en 1908, e après qualques annadas a La Vila Dieu del Temple. Montalban acuèlha en 1912 l’aimador de libres que botarà en plaça vertadièrament pendent vint ans la bibliotèca municipala, e que acabarà sa vida, duscas en 1944, dins son ostal « Hispalia » de la rota de Bordèu.

Tot aquò seriá ordinari se sabiam pas tota l’òbra bèla que nos foguèt daissada amb, tanben, un autre document confidencial : s’agis de sa correspondéncia, pas encara publicada, amb son amic, Prosper Estieu, regent d’Aude. I trobam tot lo trabalh de restauracion linguistica, amai sa pensada la mai prigonda. Totes dos s’encontran en 1891, per l’entèrrament del mèstre August Forés al qual Antonin Perbòsc va succedir coma majoral del Felibritge e eiretar de sa Cigala de la Libertat. Totes tres son de poètas que revindican un « felibritge roge » per oposicion a l’institucion creada per Frederic Mistral en 1854, jutjada tròp provençala e un pauc passeista. Perbòsc va commençar amb Estieu un escambi epistolari que va demesir après la Granda Guèrra, per s’acabar a la mòrt d’Estieu en 1939.

Atal legissèm tot çò que fa Perbòsc en defòra de l’escòla : trabalha son òrt, vendémia, se passeja a bicicleta e, amb lo sègle nòu, s’interèssa a la fotografia. Amb Estieu s’escambián los retraches de Cladel, Jansemin, Forés o del sieu gat.

Lo regent es encargat del secretariat de la comuna, balha tanben de corses del ser als adultes, mas es al prèp dels escolans que trabalha fòrça a l’espelison de la lenga d’òc. Ja a La Guépia, un inspector li aviá demandat de balhar pas mai de devers de patoés ! Perbòsc aviá sentit que lo bilingüisme èra un utís de desvolopament intellectual, coma pensava Jaurés. Es a Combarogièr que comença d’organizar sa classa en « Societat tradicionista » : un talhièr de pedagogia activa ont los joves recampan sul papièr l’oralitat ausida a l’ostal, lo ser, al canton : contes, istòrias, provèrbis e un fum de causas de tota mena.

D’un autre biais, ensaja de crear escòlas novèlas, modèrnas, « bartassièras ont se pòt far quicòm d’util », atal de l’Escòla Carsinòlo. L’idèa de revistas es aquí amb Mont-Segur o sa rubrica del Cantou felibrenc dins lo Quercy. Totjorn lo problèma màger que se pausa es lo de la grafia : li cal tornar los « a » de la fin dels mots, coma del temps dels Trobadors, per fargar una lenga unenca : « cent parlars que ne fan qu’un ». Es la vision del « Paire de l’Occitan » per Occitània tota, e la modernitat d’un moviment que balha naissença a la revista OC, en 1924, amb Camilha Solà e Ismaël Girard, e a la fondacion de la Societat d’Estudis Occitans que devendrà en 1944 l’Institut d’Estudis Occitans : « La fe sens òbras mòrta es » !

Norbèrt Sabatièr


Conte : Lo pol e la poma d'aur

Un conte collectat en Roergue per las equipas d'Al Canton, dich per Gilbert Lafage.

Justin Bessou o cossí escriure la lenga nòstra (1903)

Civada coiola dins un camp de froment

Un tèxt de Justin Besson, testimoniatge preciós per saupre çò que cal pas far a l'escrich.

Votacion del Parlament Europèu per melhorar la mobilitat electrica

Lògo recarga electrica

A la debuta del mes de julhet de 2023 lo Parlament Europèu votèt per l'adopcion de règlas novèlas per fin de far créisser lo nombre de las estacions que permeton de recargar los veïculs electrics. Las novèlas disposicions preveson tanben de ne facilitar l'usatge.

Sèrgi Viaule : critica del libre 'Novèlas exemplaras' de Miguel de Cervantes

Miguel de Cervantes

En octobre de 2020 sortissiá lo libre Novèlas exemplaras de Miguel de Cervantes. Sèrgi Viaule ne fasiá la critica.

Occitània en qualques mots

Detalh de la cobèrta 'L'Occitanie en 48 mots' d'Herve Terral

En 2014 sortissiá lo libre L'Occitanie en 48 mots d'Hervé Terral.