Lo dimècres 18 de mai de 2022, sala dels illustres a Agen, Jacques Clouché presentava son darrièr libre publicat a las edicions d’Albret : Jasmin l’enchanteur. Aquí çai-jos la presentacion de Jean-Pierre Hilaire, encargat de la lenga occitana a la comuna d'Agen.
E la lenga de Jansemin !
Dimècres passat, a la sala dels illustres de la comuna d'Agen, jol retrach del poèta occitan d'Agen, se celebravan Jacques Clouché e Jansemin.
Lo primièr es sens dobte lo melhor especialista, ieu gausarai dire mondial, del poèta al qual aviá ja consacrat doas òbras de referéncia, Jansmin vrai (agotat) e Jansmin, dictionnaire intime. E vaquí que ven de publicar en francés a las edicions d'Albret Jansmin l'enchanteur, una soma de mai de 700 paginas sus la vida de Jansemin del qual fasiá la presentacion.
Tornava al cònsul d'Agen e a la presidenta del Conselh departamental, que an subvencionat aquesta publicacion, de prendre la paraula per felicitar Jacques Clouché e soslinhar l’importància de Jansemin dins l’istòria de la nòstra ciutat, d’Agenés, d’Occitània e de França. E totes dos an sabut trobar los mots requists.
Andriu Bianchi, director de las edicions d'Albret, recitèt un extrach plan conegut de las Papilhòtas ont Jansemin conta les circumstàncias de sa naissença. Èra plan temps que ressonèsse en aquesta sala dels illustres la lenga d'origina dels Ageneses après totas aquelas lausenjas en francés. Òsca a el, es pas que justícia. Es plan aquí la paradòxa d'aquel omenatge. Jacques Clouché, occitanofòn de naissença, s’exprimís pas en occitan en public. Respecti sa causida.
A travèrs Jacques Clouché, s’onora un poèta qu’escriviá poèmas e los declamavan davant lo pòble e las autoritats mai nautas de l'epòca dins una lenga qu’es estrangièra a la majoritat dels Ageneses d’origina o d’adopcion uèi. Los que « l’an popat al brèç » coma se ditz en occitan, desapareisson los uns après los autres sens l’aver transmesa a sa descendéncia. Ara una lengua es facha per èsser utilizada en totes las circumstàncias de la vida, en public coma dins la vida privada. Es tanben una vision singulara del mond. Se vei pas las causas de la meteissa manera en occitan e en francés. Es l'expression d'una identitat. Per maites Ageneses e Occitans, la sola traça de lenga occitana es l'accent e qualques occitanismes en francés. I a un risc real que aquela lenga desaparesca. Cada lenga que morís és una granda pèrda per l’umanitat. En efècte, a Agen i a la « Jansemineta » (calandreta), las classas bilingüas a l'escola primària, una opcion occitan dins un collègi mas pas mai de corses d'occitan dins los tres licèus de la vila ! Existís tanben un cors d’occitan pel mond bèl. Se pòt veire de placas de carrièra bilingüas dins lo còr de vila. Mas que pesa tot aquò dins l’ensemble de la populacion, una populacion qu’a plan cambiat dempuèi lo sègle XIX e que pensa majoritàriament que val mai aprene l’anglés o son ersatz lo globish ? Es vertat que sèm dins un país jacobin ont dempuèi las leis Jules Ferry, l'Estat a pas esparnhat sos esfòrces per eradicar las lengas dichas regionalas. Cal rapelar l'acarnament de Jean-Michel Blanquer, ex ministre de l'educacion nacionala contra las escòlas immersivas en lenga « regionala ».
Per que la lenga de Jansemin visca, cal la volontat dels elegits e l‘ofèrta de son ensenhament per totes los escolans a totes los nivèls.
De qué servís de rendre omenatge a Jacques Clouché e a Jansemin si se crean pas las condicions per la renaissença de l'occitan ? Caldriá pas qu’aquò foguèsse un enterrament de primièra classa.
Sénher Cònsol, Madama la presidenta del Conselh departamental, Sénher deputat (avètz de raiçes italianas mas sètz occitan tanben) gausatz l'occitan dins vòstres dichas, sostenguetz son ensenhament dins l'emicicle a St Jacques e a l'Assemblada nacionala. Sostenguetz encara mai la cultura occitana, Madama la presidenta, coma o fasètz ja amb la Quinzena occitana.
Sénher Cònsol, fagatz-nos una fèsta occitana grandassa per l’inauguracion de la plaça Jansemin renovada. Fagatz viure l'occitan amb ieu se cresètz que Jansemin ocupa una plaça caporala dins nòstra vila. Rapelatz-vos que Michel Serres aviá agut lo projècte que capitèt pas de far editar l’òbra complèta de Jansemin.
Jean-Pierre Hilaire, lo 20 de mai de 2022
Sala dels illustres a Agen lo 18 de mai de 2022
