En 2012 Miquèl Taiac dins la revista Lo Diari (numèro 13) s'interrogava sul pes real de las accions militantas que son menadas en favor de la lenga nòstra. Per el çò mai important seriá de desvolopar de lòcs d'usatge per la lenga via d'accions de proximitat, en s'apiejant sus la associacions ja en plaça. Afortís que cap de politica lingüistica seriosa se pòt pas menar sens proximitat, sens los e las que, ja, cada jorn trabalhan per, e amb la lenga. Extrach :
Los gòrps de la montanha
La montanha tarnesa èra un país talament pauràs, talament miserós, que los gòrps que l'atraversavan tant aimavan de volar sus l'esquina per veire pas la misèria d'en bas.
Los occitanistas, sèm un pauc coma los gòrps de la montanha, la misèria de la lenga, la volèm pas veire, e aiman melhor demorar dins una vision tota virtuala, rasseguranta, confortanta.
La realitat es pr'aquò plan clara : la lenga, en defòra dels mitans [occitanistes], a perdut totes sos usatges.
Exceptat una tota pichonèla minoritat, lo monde vivon lor vida quotidiana sens cap d'usatge de la lenga, quitament sens i soscar.
Aquesta pichonèla minoritat ça que la, arriba a se ramosar sus d'eveniments fares, qualques milierats a Rodés, 25000 a Carcassona. Qué representa aquò en rapòrt de la populacion d'Occitània ? Tant val dire un fuòc de palha !
Entameni pas en disen aquò cap d'entrepresa de demolicion, pensi tot al contrari que çò que se fa dins l'ensenhament, la creacion, la difusion culturala, la vida sociala dins la lenga son causas positivas, que parton del constat que la flaquesa se pòt metre en evidéncia aisidament dins cadun d'aquestes domenis, e que cal intervenir sus cada diagnostic de flaquesa per sonhar lo mal, coma o fariá un mètge allopata. Lo problèma demòra que los tractaments que capitam de metre en plaça demòran largament omeopatics !
Tant que demoram dins aquestes domenis d'accion, me sembla qu'òm se pausa pas la question de fons : una lenga que servís pas mai a la comunicacion entre las personas es una lenga mòrta e nòstra lenga, al jorn d'uèi, a mai que lo pè dins la tomba !
Riscam d'ensenhat als enfants, pauc a pauc e fin finala sens solament nos en trachar, una lenga mòrta, coma lo latin... Riscam d'ajudar la creacion artistica a crear ela tanben dins una lenga mòrta, coma o fasiá una cantaira ara defuntada, que cantava dins la lenga vièlha de la Cornoalha britanica, perduda dempuèi la debuta del sègle 19.
Quinas estrategias d'accion culturala cal desvolopar per tornar a la vida la lenga occitana ?
Me pensi que se cal trachar de desvolopar l'usatge, qu'aquò es çò pus fondamental : cossí ?
L'estat dels luòcs me pòrta a pensar qu'avèm pas a esperar un eveniment providencial, vesi pas cap d'Exodus dintrar dins cap de pòrt d'Occitània. Vesi pas tanpauc cap de biais d'impausar per la fòrça un usatge cultural e lingüistic en plaça d'un autre. Sèm donc condemnats a imaginar, dins lo cort tèrme, cossí desvolopar un usatge de la lenga amb los volontaris qu'o voldràn plan, dins de domenis a inventar en defòra dels domenis ont la lenga s'es perduda, o tot al mens a costat.
Ramosar de volontaris, dins nòstra societat, se fa dins l'encastre de las associacions, son fachas per aquò ! E la tòca d'aquelas associacions deu èsser de servar un luòc d'usatge per la lenga, e mai que de lo servar, de l'inventar.
Ne repapii dempuèi qu'o disi, de còps que i a, me sembla que presiqui dins lo desèrt, çò mai important per ara es lo desvolopament de las accions de proximitat que pòdon solas far nàisser de luòcs d'usatge pels futurs aimadors de la lenga. Cap de politica lingüistica dins cap de collectivitat capitarà pas a que que siá d'eficaç se pren pas en compte aquò ; i a un fum de reflexions a menar per desvolopar las accions de proximitat, un fum de biaisses d'identificar per las ajudar melhor, una estrategia globala amb los mejans necessaris a metre en òbra.
La sola collectivitat qu'o age identificat e entamenat es la region Miègjorn-Pirenèus, es una debuta !
Tot aquò, son pas d'accions dins lo "blin-blin" mediatic [...] son d'accions de fons indispensablas per poder esperar un avenidor concret e positiu, fòra tota demagogia.
Miquèl Taiac
