Sus l'editor L'Aucèu Libre un article de Sèrgi Bec dins la revista OC numèro 78, ivèrn de 2005-2006.
L'Aucèu Libre a pres son vam en publicant de pichòtas pèrlas de tèxtes poetics en provençau Pau Martin-Granel es mètge e cercaire en micròbiologia dins un institut parisenc. Aquò non l'empachèt de perseguir son vièlh pantais : s'encorporar dins la pèu d'un editor, pichon que siá. E un bèu jorn ò una bèla nuech, per se cambiar leis idèas coma ditz, decidiguèt de transformar aqueu vièlh pantais en una joina realitat. Calinhaire « dau provençau e dau lengadocian », çò ditz encara (a d'estacas dins lo Gard) e subretot de la poesia, vaquí que eu n'enrega lei dralhas. En març de 2003, donèt vam ais edicions associativas de L'Aucèu Libre.
L'Aucèu Libre ! Un bèu titòl que m'encantèt d'un còp e que me remandèt dintre ieu. Mai pereu a Pau Martin-Granel que lo conèisse pas encara, que correspondèm, e que pense qu'es, eu tanben, un aucèu libre. E mai d'èstre mètge e cercaire, puei que se revirèsse vers l'edicion de poesia provençala ò occitana (per ieu es dos en un), viu la part maja de son temps dins lo Pacific dau Sud. E mai encara aviá agut l'intencion d'alestir una revista dau nom emblematic de Mesogée escricha dins totei lei lengas mediterraneas.
Lei promièrs librilhons pareiguts m'agradèron fòrça qu'avián, alevat de la qualitat dei tèxtes, una polida delicadesa d'estampage. Es dins lo mes de setembre de 2003 que sortiguèt lo promièr en data Lou Bióu de Folco de Baroncelli ; seguit, totjorn de Baroncelli, de Raconte Camarguen, trach d'un recuelh de racòntes provençaus dau Marqués que s'intitulava Souto la tiaro d'Avignoun que fuguèt publicat una soleta fes dins una edicion de luxe ; puei espeliguèt una pichòta plaqueta de la tirada limitada e numerotada, dau solet poèma coneigut de la trobairitz Clara d'Anduza dau sègle dotzen, amb una version en grafia mistralenca escricha per lo quite Mistral ; puei mai un Baroncelli, la promiera novèla escricha per lo Marqués e prefaçada per Mistral, Babali ; dos recuelhs editats fai pas longtemps, lei tòmes 1 e 2 de Fables et Poésies de Joan Enric Fabre, l'entomologista nascut a [Sant-]Leons, un pauc mai naut que Milhau, dins Avairon, que la part la mai importanta de sa vida se debanèt dins son Ermàs de Serinhan, dins la Vauclusa ; perfin, vaquí la darriera publicacion, una pichòta meravilha que me permete de vos conselhar : Pantai dins lou jardin dóu Lussembourg qu'es la traduccion dau poèma de Richard Aldington, Dream in the Luxembourg, qu'aviá eu sovetat de lo vèire revirat au provençau : una reviradura de Marcèu Audema de l'Academia d'Arles que ieu tròbe remarcabla (amb l'autorisacion deis Edicions Actes Sud).
Quauquei mòts sus Aldington, escrivan anglés, nascut dins lo Hampshire en 1892... Foguèt sordat au front francés a la guèrra de 14-18, escrivèt un roman d'aqueu temps Mort d'un héros pareigut en 1929 ; visquèt en Anglatèrra, ais Estats Units d'America, puei venguèt s'installar en França, a Montpelhièr, ai Santas, fin qu'a sa mòrt en 1962 ; poèta, istorian, critic, romancier, traductor, li devèm subretot Lawrence d'Arabie, l'homme et la légende, e una biografia dau prèmi Nobel de 1904 An introduction to Mistral, que fuguèt un grand admirator dei felibres provençaus e dei trobadors.
La traduccion d'aqueu Dream in the Lussembourg es una bòna idèa que serà seguida en 2006 d'aquela de L'ascencion du mont Ventoux de Pétrarque - La mountado vers lou Ventour ; puei Raconte Avignounen de Baroncelli.
D'autrei projèctes viron dins la cabeça de Pau Martin-Granel : per exemple de reviraduras mai poeticas que « literalament literàrias », se pòde dire, de poèmas de trobairitz ; e benlèu se bandir dins l'edicion dei poètas provençaus contemporanèus.
Tant mièlhs que de tèxtes corts, poetics, importants per sei messatges e sei qualitats literàrias pòscon vèire lo jorn, aquò nos gauditz lo còr e felicitam Paul Martin-Granel de perseguir dins la dralha de son « vièlh pantais » per balhar vida a aquel Aucèu Libre.
Sèrgi Bec
