Extrach del libre Memòris de Ferran Delèris - Pagina 47 - IEO Edicion - 2002

Los lectors que m'an pas daissat en camin s'estonan benlèu qu'aja pas jamai parlat d'Occitània, d'occitanisme, de la lenga e de la cultura nòstras. Quitament pas un mot a prepaus de folclòre. De verai, viviái dins dos monds diferents.

A l'ostal, amb la parentat, los vesins, lo bestial, l'occitan èra ma lenga. Trobavi aquò natural. Me passèt pas jamai pel cap de recórrer al francés coma o fasián plasses joves montats a París o davalats a Tolosa. Lo papà n'enrabiava. « Aqueles macarèls de putas, ornhava. An vergonha dels vièlhs e de nosautres. Que benlèu s'escampan pas ! » [...]

A Sant Josèp, parlavi e estudiavi en francés. De Mistral, dels felibres, de l'abat Besson, d'Enric Molin alara regent a Compolibat, ne foguèt pas jamai question. La Glèisa aviá dich de òc a la Republica. Del còp, aviá dich de òc a jacobinisme e francizacion. L'evesque de Rodés agachava de coa d'uèlh los qualques curats amistosats dels felibres. Admetiá que presiquèsson en occitan un parelhat de còps per an, pas mai. Saique, crentava la resorgança d'un passat dolorós : patarins, crosada dels albigeses, inquisicion, lenhièrs de Lavaur, Menèrba, Montsegur... Melhor èra de remenar pas las cendres.

La francizacion èra ça que la plan avançada. En 1939, los apelats que gratavan enré o fasián pas al nom d'Occitània. Volián simplament pas quitar l'ostal, anar al missant temps, riscar d'èsser tuat, nafrats per gròsses, vilatons, Angleses e Poloneses.

Devi reconéisser que l'avenidor del « país » èra pas alara mon problèma. Cercavi puslèu a ne sortir, a far mon camin. La paura mamà aviá pregada la sòrre de rengar dins un tirador las òbras de l'abat Besson. Las i delembrèrem pendent un brieu.