Detalh de la cobèrta del libre 'Bonjour tristesse' a las edicions Pocket
Critica de Sèrgi Viaule dins la revista Infòc numèro 144 de decembre de 1995 del libre de Françoise Sagan paregut en 1954.
Bonjour tristesse
Al moment de mas vacanças estivalas, trapèri per azard un exemplar d'aqueste « famós » primièr romanòt de Francesa Sagan. Dins lo calimàs pesuc de mas jornadas caumadas èri, o cal ben dire, prèst a legir que que siá almens foguèsse a posita. La sòrt volguèt que tornèssi legir Bonjour tristesse.
Cal creire qu'en 1954, la literatura francesa èra plan paura per far del primièr libre d'una jove borgesa de 19 ans, un afar mediatic montat en espilla de cap en cima. S'arrestar als quasèrns intims d'una adolescenta desvariada per ne far l'eveniment artistic de l'annada, caliá un còp de mai que lo parisianisme siá en manca d'originalitat. Francament en defòra del romantisme trebol qu'acompanha tot passatge dins lo mond dels adultes, la jove Francesa nos porgís pas res de mai. Plan lo contrari, que sos questionaments, sas observacions, sas sentidas, son d'una banalitat a se i endormir dessús. Es çò que me fa escriure pus naut que sèm mai en preséncia d'una autobiografia del genre quasèrn sentimental que d'una vertadièra ficcion.
Dins lo mond de l'autora, almens per çò que n'es de Bonjour tristesse, i a pas plaça pel social. Tot i es pas que sentiments. Sos personatges son cobèrts d'aur e lo debanar de la narracion se passa en vacanças sus la còsta provençala. Evoluïsson coma de mariòtas movebudas per de ficèlas que se sonan amor, ànsia, gelosia, passion, amistat, òdi, trebolèri, e ne passi per malha. Se encara las ficèlas èron pro finas ! Malaürosament es pas totjorn lo cas. Quelques còps on se creiriá quitament dins un marrit telefelheton american. Fin finala se podriá escriure que Francesa Sagan faguèt aquí una òbra a l'adreiça de las mistolhetas de son edat. Las que de son temps devián èsser abonadas al setmenari Nous Deux.
Anar quèrre quicòm que flaire de prèp o de luènh a l'escandòl, emai foguèsse pas que literari, me demandi ont los critiques e jornalistas parisencs trapèron aquí dintre una noveltat o un chic d'immoralitat. Segur qu'a l'epòca las joventas de familha avián pas de publicar lors pensaments del malviure. Lo mai de 68 èra pas encara passat entapr'aquí e alavètz, se en 1954 se parlèt fòrça de la parucion del libre, es justament en causa de sa sola publicacion. A mon vejaire, l'escandolet residissiá dins l'acte de publicacion, es a dire de rendre public d'unes sentits, o puslèu d'unes sentiments que la pudor d'alara comandava de se gardar. Subretot quand òm èra una dròlla jove.
I a pas grand causa a dire de Bonjour tristesse. Una joventa mai o mens complícia de son paire veus e una mica femnassièr. Aqueste butineja (coma se ditz ara) de mièjamondana en mièjamondana fins al moment ont una femna de sen, amiga de longa de la familha, s'entracha de se lo maridar per lo « rambar ». Plan solide aquò se fa pas sens trebolar la vida domestica e afectiva de la dròlla, ela meteissa en plena descobèrta de sa femenitat. I a pas aquí de que ne far un roman. Plan se'n manca.
De mai ai relevat qualquas maladrechas dins l'escritura. Sent èsser un especialista de la lenga francesa (que demorarà per ieu una lenga estrangièra), se trapan dins Bonjour tristesse las imperfeccions d'una pluma jove. Aquò rai ! que son pas aquí que pecats venials de novelaris e que Francesa Sagan provèt posteriorament qu'aviá las qualitats d'una autora requista mestrejant plan sas arts e son escritura.
Tot comptat e rebatut aürosament que per aquesta obreta de pas res Sagan portèt saganh (me desencusarètz per l'aisidesa) dins los mitans literaris e artistics. Se s'èra pas fach de bruch a l'entorn del roman primièr de la domaisèla, probablament que Francesa Sagan auriá caisut dins lo desbrembièr universal amb son Bonjour tristesse. Aquò's aquò l'anament en literatura : un primièr roman mancat equival sovent a l'asortament d'una vocacion naissenta.
Francament, estimats legeires d'Infòc, s'avètz mai de 15 ans, vos desaconselhi de vos lançar dins la legida d'aqueste libròt (encara qu'una orada bastèssa per aquò far) ; fòra s'avètz l'anma d'una eternala mistolheta, plan solide ! Cal d'òbras de tota mena per far una literatura. La literatura francesa es somesa al fenomèn tal coma las autras, ni mai, ni mens...
Sèrgi Viaule
