estatua-taur-laguiole Un article d'André Valadier dins la revista Canta Grelh numèro 98, pagina 23.

Una lagrema dins l'uèlh del brau – Un còp èra, dins una bòria qu'èra de las pus nautas sus l'Aubrac, i aviá un boriaire que, dins tot lo país, èra fòrt renomat. Tota sa vida, aquel brave òme aviá tengut lo pus brave cabal que pòsca èstre.

Èran cranes, sos parelh de buòus, quand, enrubanats per Pascas, se presentavan cada an, e totjorn lo pus grases, los pus lusents, los pus pesucs. Quand èran al jo, polits, galhards, plan banats e apariats, se repetavan e repetavan la vacada e la contrada d'ont èran sortits. La prima, quand èran aserbats, sortián de l'estable e rebordelavan, lèstes e pèlmudats. Nòstre òme coneissiá tot de las originas e de la seguèla de cada bèstia, de cada nom e de cada mena de son estable.

« Nòstra tèrra coma nòstre cabal se mantenon e se transmeton per aqueles que sabon far valer, sens oblidar que tot aquò es amanlevat als joves que venon après, lo moment vengut. » Aital disiá sovent, en afortisant, quand se rememorava lo temps ont los buòus lauravan la gleva, carrejavan la tèrra, lo fems, lo fen, lo gran, lo fromatge, lo boès, los ròcs, per far viure la familha, la téner a l'abric que que siasca lo temps que pòsca faire.

Cal dire que èrem encara a l'epòca ont cadun, per tot far bien anar, èra tengut de saupre tirar dels prats, de las pradas, de las devesas e de las montanhas, l'èrba e lo fen qu'un còp ronhats donavan, un còp dòndes, los buòus qu'èran tractors sus patas, sens cartas grisas e atanben lo carburant sens taxas que tota l'annada fasiá tirar sens fum e sens bruch.

Nòstre boriaire parlava pas que la lenga nòstra, sabiá dire sens tremblar çò qu'èra l'èime e la fòrça mairala d'una vaca capabla, per meissant temps, de tornar davalar sola de la montanha per anar quistar e quèrre lo paure vedelon que, tot afalenat, s'èra perdut dins las nèblas de la montanha. Mai d'un còp, las aviá vistas totas far la ròda, banas vas avant altorn de la vedelada embaurada per la paur de l'òrre bestial. E cada an, a la sason, lo 25 de mai, per Sant Urban, la vacada montava, e lo 13 d'octobre, per Sant Guirald, davalava. Las annadas passavan e marcavan lo temps. E lo temps fasiá son trabalh.

E tot còp, de mai en mai, quand l'alen començava de li far defaut, lo paire disiá a sos enfants : « Quand veiretz que mon darrièr moment serà arribat e que lo curat serà partit, atropelatz la vacada pel cortial, assaratz-me de la fenèstra e laissatz-me aquí. »

Qualquas lunas e qualquas sasons passèron encara mès venguèt lo jorn ont sos enfants l'assarèron de la fenèstra. Se ditz dempuèi qu'a-n-aquel moment, un pauc pus bas a Laguiòla, un enfanton s'èra jocat sul copet del brau de bronze quilhat sul fièiral vièlh. Alara, li semblèt veire una lagrema tombar de l'uèlh, coma se lo brau voliá de qualque biais partejar lo dòl amb tota l'ostalada que darrièr la fenèstra fintava la vacada atropelada pel cortial.

André Valadier


Sèrgi Viaule : critica del libre 'Novèlas exemplaras' de Miguel de Cervantes

Miguel de Cervantes

En octobre de 2020 sortissiá lo libre Novèlas exemplaras de Miguel de Cervantes. Sèrgi Viaule ne fasiá la critica.

Vidèo : per una Fòrça culturala occitana

Per una fòrça culturala occitana

Collòqui del 25/11/17 a Narbona Region Occitània : per una fòrça culturala occitana. Las vidèos.

Ajuda militara a Ucraina : Caesars e missils AASM

Missil AASM

Lo 18 de genièr de 2024 lo ministre de la defensa francés Sébastien Lecornu anoncièt un cèrt nombre de mesuras per ajudar Ucraina dins sa lucha contra l'occupant rus.

Sus Joan-Maria Petit (1941-2020)

Joan-Maria Petit

Un article de la Federacion dels Ensenhaire de Lenga e de Cultura d'Òc publicat après l'anóncia de la mòrt de Joan-Maria Petit en agost de 2020.

Vidèo : G. Couffignal sus 'La Santa Estela del centenari'

Couffignal

Conferéncia de G. Couffignal sus La Santa Estela del centenari.