Un article de Jean-Pierre Hilaire dins lo jornal del conselh general d'Òlt e Garona - decembre de 2013 - pagina 18 :
L'occitan coma identitat d'Òut e Garona.
L’occitan existís dempuèi mila ans. Lingüisticament, la Val de Garona pòt servir de colomna dorsala. I son emplegadas de formas lengadocianas tenchadas de gascon. Sus la riba esquèrra la gasconitat s’afortís a flor e mesura qu’òm s’aluènha de Garona. Sus la riba dreita la lenga se desfà de sos traches gasconizants e s’afraira amb lo parlar brageiraqués mentre del costat de Duràs encontra un gascon lengadocianizat.
Lo departament es a la crosièra de tres dialèctes : gascon, lengadocian e nòrd-occitan. Fins a una data recenta, lo mond, suls mercats e dans las fièras comunicavan sens dificultat en emplegant cadun son dialècte.
La lenga d’òc, unificairitz, deschifranhava pas las diferéncias.
Se pòt parlar d’un miracle quand una lenga unís los òmes sens n’esfaçar las diférencias.
Mas uèi la lenga a recuolat. Ne demòra de traças fòrtas dins la toponimia, dins lo biais popular de parlar francés coma l’emplec del mot dròlle per exemple e plan segur dins l’accent que diferencia los que son nascuts aicí e los que venon d’endacòm mai. L’escomesa es de salvar la lenga e de la promòure, a l’escòla per las novèlas generacions e dins los corses publics pel monde bèl. Donc cal ensenhar una forma estandard de la lenga sens abandonar las variantas localas.
L’occitan, dins sa varietat gascona o lengadociana, es una compausanta màger de l’identitat d’Òut e Garona per la populacion quina que siá son origina.
