Extrach de Discours e dicho de Frederic Mistral - pagina 15 - 1908 (grafia originala) :

Ço que voulèn Discours de Sant-Roumié i felibre catalan (9 de setèmbre 1868).

Messiés e Segnour,

Gràci a l’iniciativo, à la galantarié, à la gènto avenènço de la vilo de Sant-Roumié, la Prouvènço a lou bonur de poudé temougna publicamen sa gratitudo, emai sa simpatìo, en quau dèu : sa vivo gratitudo, sa vivo simpatìo à la literaturo glouriouso de Paris, que, desempièi vint an, a, de touto maniero, alena, acouraja e aplaudi la reneissènço prouvençalo ; sa caudo gratitudo, sa vivo simpatìo à la literaturo catalano, aquelo sorre bèn-amado de la nostro.

Messiés, que li letro franceso siegon eici representado pèr uno deputacioun d’escrivan majourau, i’a rèn que vous estoune. La Prouvènço - la Prouvènço de Massihoun, de Vauvenargo, de Mirabèu, de Thiers, de Guizot e de Mignet, la Prouvènço es de Franço, e lis ilustracioun de la lengo franceso espandisson si rai eici coume pertout... Ounour dounc e benvengudo e gramaci i pouèto, escrivan e letru eminènt, qu’an bèn vougu prene sa part d’aquésti fèsto prouvençalo, d’aquésti joio de famiho...

Mai, Messiés, uno causo que, i’a quatre o cinq siècle, aurié pareigu touto simplo, e qu’au-jour-d’uei, bessai, pòu parèisse estraourdinàri en quàuquis-un, es la presènci, a-n-aquesto taulado, la presènci di troubaire catalan, di valerous e fièr troubaire catalan.

Li journau dóu Miejour, l’avès tóuti legi, vous an counta l’acuei entousiaste, magnifique, meravihous, fa pèr la Catalougno i troubaire de Prouvènço qu’aqueste mes de Mai anèron assista i Jo Flourau de Barcilouno. Vous an di lis alegresso, vous an di lis embrassado, vous an di li triounfle que quàuquis-un de nautre an rescountra pertout, dins tóuti li ciéuta de delai li Pirenèu. A dounc fa soun devé, a dounc fa soun devé poulidamen, nosto galanto vilo prouvençalo, nosto flour dis Aupiho, nosto vilo de Sant- Roumié, en dounant à soun tour uno fèsto en l’ounour di troubaire d’Espagno, en l’ounour di pouèto de Franço.

Mai, coume vai, Messiés, qu’au bout de cinq cènts an, la Catalougno e la Prouvènço tourna-mai se fan de fèsto, coume au tèms que Berto fielavo, coume au tèms de nòsti Comte, li Ramoun-Berenguié barcilounés ? Es dóumaci qu’au bout de cinq cènts an, Prouvènço e Catalougno an représ sa cansoun e que se soun ausido à travès di mountagno e de la mar, e que se soun rescouneigudo, recouneigudo sorre à soun parla rouman.

E coume vai que la Prouvènço emé la Catalougno an représ sa cansoun ? Es dóumaci qu’après l’ivèr, pèr long que fugue, li cigalo ressorton de terro e lis aucèu retournon dins li bos... Certo, la terro es duro : coume fan li cigalo pèr espeli d’aqui-dedins ? Certo, la mar es vasto : coume fan lis aucèu pèr reveni de tant de liuen ? Degun lou saup, noun i’a que Diéu !

Mai, n’i’a que van nous dire : Cigalo de la tero, aucèu campèstre, que nous voulès, vejan, emé vòsti cansoun, au mitan d’aquesto epoco atravalido e maucourado e maugraciouso ?

Ço que voulèn ? escoutas-me :

Voulèn que nòsti drole, au-liò d’èstre eleva dins lou mesprés de nosto lengo (ço que fai que, plus tard, mespresaran la terro, la vièio terro maire ounte Diéu lis a fa naisse), voulèn que nòsti drole countùnion de parla la lengo de la terro, la lengo ounte soun mèstre, la lengo ounte soun fièr, ounte soun fort, ounte soun libre.

Voulèn que nòsti chato, au-liò d’èstre elevado dins lou desden de nòsti causo de Prouvènço, au-liò d’ambiciouna li fanfarlucho de Paris o de Madrid, countùnion de parla la lengo de soun brès, la douço lengo de si maire, e que demoron, simplo, dins lou mas ounte nasquèron, e que porton longo-mai lou riban arlaten coume un diadèmo de rèino.

Voulèn que noste pople, en-liogo de groupi dins l’ignourènço de sa propro istòri, de sa grandour passado, de sa persounalita, aprengue enfin si titre de noublesso, aprengue que si paire se soun counsidera toujour coume uno raço, aprengue qu’an sachu, nòsti vièi prouvençau, viéure sèmpre en ome libre, e toustèms se defèndre coume tau : à Marsiho, autre-tèms, contro la Roumo de Cesar : dins lis Aliscamp d’Arle, à la Gardo-Freinet, contro li Sarrasin ; à Toulouso, à Beziés, à Bèu-Caire, en Avignoun, contro li faus crousa de Simoun de Mount-fort ; à Marsiho, à Frejus, à Touloun, e pertout, contro li lansquenet de l’emperaire Carle-Quint.

Fau que sache, nosto pople, que se soun, nòsti rèire, apoundu libramen, mai dignamen, à la generouso Franço : dignamen, valènt-à-dire en reservant sa lengo, si coustumo, sis us e soun noum naciounau. Fau que sache, noste pople, que la lengo que parlo es estado, quand a vougu, la lengo pouëtico e literàri de l’Europo, la lengo de l’amour, dóu Gai- Sabé, di liberta municipalo, de la civilisacioun...

Pople valènt, vaqui ço que voulèn t’aprene : à pas rougi, davans degun, coume un vincu, à pas rougi de toun istòri, à pas rougi de ta patrìo, à pas rougi de ta naturo, à reprene toun rèng, toun premié rèng entre li pople dóu Miejour... E quand chasco Prouvènço, e chasco Catalougno, aura d’aquelo sorto recounquist soun ounour, veirés que nòsti vilo redevendran ciéuta ; e mounte noun i’a plus qu’uno póusso prouvincialo, veirés naisse lis art, veirés crèisse li letro, veirés grandi lis ome, veirés flouri uno nacioun.

Brinde : A la Catalougno, nosto sorre ! à l’Espagno, nosto amigo ! à la Franço, nosto maire !

Frederic Mistral


Vidèo : per una Fòrça culturala occitana

Per una fòrça culturala occitana

Collòqui del 25/11/17 a Narbona Region Occitània : per una fòrça culturala occitana. Las vidèos.

Friedrich Engels e la nacionalitat del Sud de França (1848)

Friderich Engels

En 1848 dins la revista Neue Rheinische Zeitung n° 93, Friedrich Engels considerava la nacionalitat del Sud de França.

Los Païses Basses e Danemarc mandaràn a Ucraina de F-16

F-16C

Dimenge 20 d'agost de 2023, Mark Rutte, primièr ministre neerlandés, anoncièt que de F-16, avion de combat de concepcion estatsunidenca, serián mandats a Ucraina per los Païses Basses e per Danemarc.

Frederic Mistral sus Victor Gelu (1886)

Victor Gelu

En 1886 sortissiá en dos volums las òbras complètas de Victor Gelu amb un prefaci de Frederic Mistral.

Cristian Rapin e lo Prèmi Nobel de Mistral

Medalha Nobel

Un article de Cristian Rapin dins Lo Lugarn numèro 86-87, auton de 2004.