Un article de Renat Duran e Ivan Hadef suls libres Memòris de Ferran Delèris1 e Testimòni d'un niston de la guèrra de Claudi Barsòtti2. Sorsa : revista Oc - Estiu de 2003 - Pagina 49 :

Ferran Delèris es un escrivan en lenga d'òc virat cap al Roergue de son enfança, país que quitèt i a un brieu. Ven de publicar sos Memòris a las edicions de l'IEO, son quatren libre publicat après tres romans : L'Aucon (1992), Pèire e Maria (1996) e Los Crocants de Roergue (2000). Los Memòris contan 80 ans de vida. Aquò's la vida de Ferran Delèris que l'òm i pòt legir, o puslèu viure pel mejan de son escritura, coma voldretz. S'i parla, entre autres afars, de la sieuna enfança dins una bòria de Bòrs al ras de Najac, en Avairon, de la malautiá mortala de sa maire, dels estudis al licèu, de la Resisténcia, de la guèrra d'Indochina, dels pòstes comercials ocupats per l'autor a Madagascar puèi en França, de la vida familiala tanben. Ferran Delèris se fisa al lector sens brica de concessions. Es d'aqueles escrivans que se son consacrats a la literatura un còp arribats a la retirada. Ferran Delèris amb Sèrgi Gairal o tanben Joan-Maria Pièire es important demest los prosators en lenga d'òc venguts après lo triò Enric Mouly-Joan Bodon-Pau Gairaud de las annadas 60/70. A 80 ans, Ferran Delèris es encara ric de fòrça suspresas. Cal notar son biais coratjós de se situar politicament per quant a la question occitana a la fin de sos Memòris.

Un vejaire personal ara : benlèu, pr'aquò, son biais d'evocar son procediment d'escrivan dins las darrièras paginas fa pas pro lo balanç amb lo demai. Coma que siá, Ferran Delèris nos balha aicí la pròva qu'a l'ora d'ara l'autobiografia es un genre literari mai atractiu que la ficcion. A mens que calga parlar tanben d'autoficcion.

L'autoficcion es un genre qu'es de mòda dins la literatura en lenga francesa dempuèi un desenat d'annadas. Sovent es d'autobiografia revisitada dins un bocin de temps o clauguda e limitada dins un encastre donat. L'autoficcion es un genre nòu per la literatura en lenga occitana qu'es mai predispausada al roman e a la tròba.

Testimòni d'un niston de la guèrra de Claudi Barsòtti que ven de sortir tanben a l'I.E.O. cambavira la tendéncia que preval en lenga d'òc. Aquel libre es paregut al meteis moment que los Memòris de Delèris. Mas se Ferran Delèris, coma o venèm de veire, conta sa vida a bèl talh, de l'enfança fins als ochanta ans que ten ara, Barsòtti el nos parla de son enfança a Marselha jos l'ocupacion alemanda. Aquela limitacion dins lo temps e l'espandi en cò de l'escrivan marselhés crèa una particularitat. La musica de son escritura a un son. Claudi Barsòtti aviá ja publicat quatre libres dempuèi 1979. Es tanben conegut coma autor de pèças de teatre e coma cronicaire del jornal La Marselhesa. Son darrièr libre carreja un flòc de vida. Testimòni d'un niston de la guèrra retrai aquela enfança del mitan populari e comunista. Marselha a una importància màger dins lo libre, que l'enfança de l'autor i es gravada amb un fum de sensacions que son trasmetudas fonsalament al lector. A nòstre punt de vista, dins aquel libre, l'escritura de Claudi Barsòtti a quicòm de fisic. Nos fa tocar del det çò que es e çò qu'èra estat.

Renat Duran e Ivan Hadef

Nòtas :

1 Ferran Delèris - Memòris, Colleccion "A Tots" - I.E.O - 245 paginas - 18 èuros

2 Claudi Barsòtti - Testimòni d'un niston de la guèrra - I.E.O - 160 paginas - 15 èuros


Patrick Sauzet : Per un modèl mimetic del contacte de lengas (1987)

Sul perqué de l'abandon de la lenga occitana, al delà del modèl erosiu e del modèl conflictual. Un article de Patrick Sauzet dins la revista Lengas.

Agricultura : per estalviar l'aiga, lo palhatge

Palhatge dins un òrt

Aurelian Chaire dins l'enscastre de sos estudis en agricultura anèt trabalhar en Casamança. Dins l'edicion del 11 al 17 d'abril de 2014 del jornal La Setmana, presentava la tecnica del palhage.

Tolosa : centre d'excelléncia de l'OTAN dedicat a l'espaci

Espaci

Al mes de julhet de 2023 se dubriguèt a Tolosa un centre d'excelléncia de l'OTAN dedicat a l'espaci.

Pau-Loís Granier per Felip Gardy

Pau-Loís Granier - òbra poetica occitana

Un article de Felip Gardy dins la revista Oc (ivèrn de 2002).

Temps de castanhas, temps de Totsants...

Aliment emblematic dels païses occitans, la castanha.