Dessenh de Nicolas Saboly inspirat de l'escalpradura d'Amy
Se debanava a l'Universitat Tolosa-Joan Jaurés lo dissabte 10 de febrièr de 2018 una jornada d'estudi Agregacion Occitan. La contribucion de Joan-Francés Courouau de l'universitat de Tolosa (Joan Jaurés) portava sus l'òbra de Nicolas Saboly Lou Reviro-Meinage (1663).
Sa contribucion es estada publicada sul site Occitanica. Aquí çai-jos dos extraches.
Saboly satirista politic : Lou Reviro-Meinage (1663)
Extrach pagina 1 :
Es mai que mai coma autor de nadalets que Nicolau Saboly (1614-1675) venguèt celèbre, probablament ja del temps qu’èra viu, e que passèt puèi a la posteritat. Aquelas composicions, segon las leis del genre, son centradas sus una tematica religiosa, ligada a la Nativitat, mas pòdon aculhir de referéncias dirèctas a l’actualitat de l’annada que ven de se debanar e sabèm qu’es una dralha que Saboly empronta mai d’un còp. Coneissèm de nadalets d’el que botan en scèna, d’un biais mai o mens transparent, d’eveniments del temps, que siá al nivèl de l’actualitat del reialme de França o al nivèl de la vila-Estat d’Avinhon ont Saboly exercís. D’aquel punt de vista, los nadalets de Saboly apareisson pas limitats a la reproduccion de l’Istòria santa e copats del real politic, social e evenimencial tal coma es viscut pels contemporanèus, recebeires de l’òbra poetico-musicala del nadalista. Saboly es un òme de son temps, investit dins sa vila(-Estat) d’Avinhon, atentiu a las jòias e als subresauts de son environa immediata e a la vida de sos auditors-legedors.
Aquela implicacion dins lo revolum de son temps se verifica amb una òbra que visiblament apareis coma totalament isolada dins la produccion de Saboly, aquel long poèma entitolat Lou Reviro-Meinage. Lo format del nadalet es aquí abandonat : mentre que lo nadalet se presenta generalament jos la forma d’un poèma relativament cortet assortit d’una melodia coneguda, Lou Reviro-Meinage relèva entièrament de la poesia, sens cap de musica, e es relativament long. Dins l’edicion procurada per E. Moucadel son 532 vèrses que son conservats, repartits en estròfas de uèch vèrses octosillabics. [...]
Extrach pagina 15 :
En adoptant lo format de la cronica, Saboly fa mina de se presentar en istorian, mas, exactament coma dins sos nadalets ont s’amusa a susprene sos legedors/auditors, se laissa pas embarrar dins los limits del genre. Lo ton comic e leugièr regularament mantengut d’un cap a l’autre del poèma lo restaca al genre de la satira tala coma es practicada en França, en francés coma en occitan. Dins aquesta lenga, apareis coma l’eiretièr d’una linhada que remonta a la debuta del sègle XVI (Cançons del Carrateyron), illustrada per d’autors coma Augièr Gaillard, en Lengadòc, o, per demorar en Provença, Loís Bellaud de La Bellaudière. Lo fach es pr’aquò que l’escritura satirica, sustot d’un tal ample, es benlèu pas tan presenta dins la Provença del sègle XVII. Dins aquel sentit, Lou Reviro-meinage se senhala coma una excepcion dins lo païsatge literari occitan que prefigura cèrtas experimentacions del sègle que vendrà.
Òme de son temps, implicat dins la vida de sa ciutat, Saboly, dins Lou Reviro-meinage, nos apareis jos un lum complèxe. Se fa lo turiferari de la reünion dels dos Estats pontificals a la corona de França e distribuís las condemnacions de personatges que repròva lor immoralitat e lor incompeténcia. Son animositat pel vice-legat se mantendrà dins lo temps coma ne pòrta testimòni lo nadalet 1, publicat en 1669, mas probablament escrich en 1664 quand Lascaris, tornat vice-legat, partís d’Avinhon per l’avescat de Carpentràs. Son òdi se vira tanben contra d’autres personatges qu’amolona sus eles las acusacions e que se platz a mostrar ridiculizats e umiliats. Aital concebut coma una carga despietadosa contra l’administracion pontificala, lo tèxt s’aparenta a un botafuòc que sa publicacion seriá estada d’impossible realizar un còp lo poder pontifical restablit (tractat de Pisa, febrièr de 1664, siá qualques meses après la fin del raconte).
La question de la posicion politica de Saboly dins l’Avinhon de son temps, ont farà tota sa carrièra d’organista e de nadalista, recep d’alhors mercé a aquel tèxt un esclairatge determinant. Quand tornarà l’òrdre ancian, papal, lo veirem distribuïr sos elògis a de notabilitats italianas de la Vila-Estat coma assistirem a la glorificacion de Loís XIV que ja, qualque temps aperabans, en 1660, aviá celebrat son maridatge. Saboly es en fach un òme de conviccion, demòra fidèl a sas admiracions (Loís XIV) coma a sos òdis (Lascaris). Es tanben Saboly un òme prudent que, dins aquela societat fòrça ierarquizada, sap distribuïr sos elògis als poderoses. Mas es tanben un òme lucid sus la natura umana e sus las institucions de son temps, suls limits dels èstres coma dels poders. L’organizacion particularament elaborada e polifonica de sos nadalets ont s’amusa a jogar amb las perspectivas narrativas es benlèu aital lo rebat d’una personalitat atentiva a aquela complexitat de l’existéncia, coma o illustra lo long poèma del Reviro-meinage.
Lo tèxt complet de Joan-Francés Courouau se pòt legir sul site Occitanica [aquí]
