unic

Dins la revista OC numèro 84 en 2007, Pèire Pessamessa tornava sus l'emplec dels mots unic/unenc e uman/omenenc.

Unic/unenc e uman/omenenc

[...] Lo principi de realitat dins nòstra lenga auriá d'èstre primordiau, mai la reneissença provençala dau sègle passat patiguèt tre l'origina d'una malautiá infantila, de vouguer marcar sa diferença amb la lenga dominanta en escartant de nombrós mots comuns a totei lei lengas latinas per la sola rason que semblavan au francés e a lei remplaçar per de termes provençaus desvirats de son sens commun o ben per de neologismes azardós.

Lei juòcs floraus d'Ate (1862) pòdon èstre considerats coma lo punt de partença d'aquesta desviacion e un adversari dei felibres, l'atesenc Artaud, ne faguèt la demonstracion crudèla dins un libre polemic que, maugrat d'errors e d'otranças vuèi, encara ei valable. Leis escrivans occitans sovent siam estats victimas d'aquesta pèrda de realitat lingüistica que vos ne balharai un parèu d'exemples pus flagrants amb unenc e omenenc que prenon illegitimament la plaça de unic e uman.

En primier luòc, rendrem omenatge a Mistral lexicograf que dins son Tresor nos dona lei definicions corrèctas.

  • A unenc trobam lo sens de uniforme, unanime, unitaire : aquéu blad es unenc : ce blé est de taille uniforme , e a unencamen : uniformèment, unanimement amb un exemple dau tolosan Doujat : Pertout reboufo unencamen d'esprit e de bon jujamen. Pus luenh trobaretz unicamen : uniquement, e unique, unic" : unique, seul, seule.
  • A oumenen, co mistral balha aquesta definicion : d'homme, qui appartient à l'homme, viril, amb d'exemples explicits : a lou parla oumenen : elle a une voix d'homme, uno oumenenco : une fille garçonnière. Pus luenh, trobaretz uman, umano : humain, aine, qui concerne l'homme, doux, ce, secourable, lou cors uman, le corps humain, la raço umano l'espèce humaine.

Malaürosament, leis eiritiers lexicografics de Mistral desconectaràn coma Xavier de Fourvières amb son Pichot tresor e unenc, oumenenc prenon luòc e plaça d'unic e d'uman que dispareisson de son diccionari e de l'escrich. E non pas de la lenga parlada. Ieu, me vesi mau dire a una femna : « Tu, siás l'unenca frema de ma vida » perqué primierament seriá pas verai e segondament seriáu pas comprés. [...]


Sèrgi Viaule : critica del libre 'Novèlas exemplaras' de Miguel de Cervantes

Miguel de Cervantes

En octobre de 2020 sortissiá lo libre Novèlas exemplaras de Miguel de Cervantes. Sèrgi Viaule ne fasiá la critica.

Agricultura : per estalviar l'aiga, lo palhatge

Palhatge dins un òrt

Aurelian Chaire dins l'enscastre de sos estudis en agricultura anèt trabalhar en Casamança. Dins l'edicion del 11 al 17 d'abril de 2014 del jornal La Setmana, presentava la tecnica del palhage.

Ajuda militara a Ucraina : Caesars e missils AASM

Missil AASM

Lo 18 de genièr de 2024 lo ministre de la defensa francés Sébastien Lecornu anoncièt un cèrt nombre de mesuras per ajudar Ucraina dins sa lucha contra l'occupant rus.

Temps de castanhas, temps de Totsants...

Aliment emblematic dels païses occitans, la castanha.

Musica : Aqueles

Aqueles

Al mes de març de 2020 lo jornal Roergàs Centre Presse presentava lo grop Aqueles.