Un tèxt de Fèlix-Marcèl Castan publicat dins Argumentari, IEO Edicion, pagina 117.

Las errors del bilingüisme

Bilingüisme consequent, lo que fa de doas lenguas dos instruments : e en conformitat amb l'engenh de doas tradicions literària... L'engenh d'un pòple es quicòm de pro escur per l'establir, e benlèu de bufèc : mas l'engenh d'una tradicion literària clau dins una intuïcion clara e immediata. La continuitat d'una tradicion trai son evidéncia de cap de postulat, per que aparten a l'òrdre de la creacion : non pas una donada mistica, mas una conquista progressiva.

Se las lengas èran interdescambiablas, se podiam dire dins una çò que dison dins l'autre, escriure en francés, pensar, dire en francés çò que disèm en occitan, alavetz de que vòl l'occitanisme ? Cossí nòstra fidelitat capuda ? Sabèm totes lo francés tan plan e melhor que non pas l'occitan, que cal fargar a flor e mesura a pèças e bocins.

E pr'aquò an pas tòrt, çò sembla, los que dison que de vertat un mot es res, la lenga pas grand causa e l'escrivan se noirís pas de bren mas de farina, e la farina el la pòrta dins el e son experiéncia d'òme.

Solament la lenga revèrta, mai qu'un instrument d'expression, un ligam vivent, un engatjament dins una comunitat duradissa, sul camp e dins l'avenidor d'una literatura perdurabla.

En çò nòstre l'escrivan, prosista o poèta, tòca un absolut dins sa lenga. Nòstra lenga val plan quicòm mai qu'una revendicacion patriotica : d'autres veson dins la literatura un exercici de las idèas o de l'imaginacion... Mistral disiá metaforicament : 

Dins la lenga un mistèri, un vièlh tresaur s'atròva.

Atal coma la femna aimada cabís per l'amor l'idèa de femna, atal nòstres escrivans descobrisson lo lengatge jos l'espèci de lenga.

Fèlix-Marcèl Castan


Max Roqueta e Dante Alighieri

Dante Alighieri

Lo tèxt çai-jos es extrach de la plaqueta de presentacion de la mòstra : Max Roqueta, la libertat de l’imaginari, que se debanèt en 2014 e 2015 a Montpelhièr.

Justin Bessou o cossí escriure la lenga nòstra (1903)

Civada coiola dins un camp de froment

Un tèxt de Justin Besson, testimoniatge preciós per saupre çò que cal pas far a l'escrich.

Ajuda militara a Ucraina : Caesars e missils AASM

Missil AASM

Lo 18 de genièr de 2024 lo ministre de la defensa francés Sébastien Lecornu anoncièt un cèrt nombre de mesuras per ajudar Ucraina dins sa lucha contra l'occupant rus.

Sus la Cançon de Santa Fe

Letrina Cançon de Santa Fe

Un article de la revista La Cigalo Narbouneso (abril de 1927, pagina 49). Autor : P. Albarel. L'ortografia del tèxt es estada corregida.

Séverine Bonnin, cantaira

Séverine Bonnin, cantaira, Fuòc en Gàbia

Dins son edicion del mes de novembre de 2024, lo jornal de la comuna de Tolosa, À Toulouse presentava la cantaira Séverine Bonnin.