Grepia de Nadal

Sus los santons de provença, un article de la revista del conselh general de las Bocas de Ròse, Accent de Provence, numèro 263, novembre e decembre de 2016.

Lei santons, au Belem, l’i abitan fa dos sègles

Même si l’existence de crèches est déjà attestée au second siècle de notre ère, c’est bien en Provence que les petits personnages votifs ont impregné la culture populaire dont ils viennent. Passons en revue les principaux.

Se tròba plus en Provença a l’ora d’ara d’argiela cent dau cent dau país. « Mon grand l’anava querre d’escondon au pè de Venturi, mai ara es plus possible e faudriá crompar una argeliera per garantir lo provesiment » me vèn lo santonier. Mai lei provesaires, elei son Provençaus, a Aubanha o a Valàuria.

A l’ora d’ara fa mai de dos sègles qu’aquela tradicion dei santons fa trabalhar de mond au nòstre. Per tot dire, avans lo cristianisme, lei Romans fasián ja de figuras votivas de moleda a la fin de l’an. Èra lo moment que lei jorns alongavan a cha pauc, e que lo mond podián començar de pitar dins lo granier, e aquò se festejava !

Francés d’Assisas, vèrs 1200, entraïnava de mond per jogar de nativitats vestits de l’antiquitat. Mai es lo Marselhés Joan-Loís Lagnel que, primadier, creèt lei mòtles de gip per lei fabricar coma se fa a l’ora d’ara. Es pasmens una frema, d’Aubanha, Terèsa Neveu que, per lo primier còp, botèt a coire lo santon per ne’n faire lo bescuech que convèn per pitar.

Ara, d’en pertot, lei fieras dei santons permeton de veire lei creacions dei santoniers, en Arle, a Aubanha, a Ais, a Marselha... que la primiera s’i durbèt en 1803 au Cors Belsunce.

Dins lo Belem, trobam mai o mens lei personatges tradicionaus : Francés d’Assisas amb sa rauba burèla, lo pastre, lo ravit qu’auça lei braç, Bartomieu que sembla un chapacan, lei tres Rèis Mages, la bomiana e son niston e, segur, Jèsus, l’ase, lo buou, Josèp e Maria... Mai avisatz-vos que l’enfanton se deu plaçar, dins lo brèç, que lo 24 de decembre a miejanuech ! Que autrement ne’n fariatz un prematur.

Sorsa : Accent de Provence, n° 263, 2016


Patrick Sauzet : Per un modèl mimetic del contacte de lengas (1987)

Sul perqué de l'abandon de la lenga occitana, al delà del modèl erosiu e del modèl conflictual. Un article de Patrick Sauzet dins la revista Lengas.

Nòva : 'La lutz e l'ombra' de Valèri Bernard

Johann Heinrich Füssli 'La cachavièlha'

En 1938 dos ans après sa mòrt sortissiá lo recuèlh de nòvas La feruno de Valèri Bernard.

La Comision Europèa presenta un plan per poder gerir una possible copura d'apovisionament de gas rus

Gas

Dimècres 20 de julhet de 2022 la Comission Europèa presentèt un plan d'urgéncia per fin de poder viure sens gas rus.

Sèrgi Viaule : critica del libre 'Lo mistèri de la Montanha Negra'

Lo mistèri de la Montanha Negra

En novembre de 2012 sul webzine Jornalet Sèrgi Viaule presentava lo libre de Cristina Clairmont Lo mistèri de la Montanha Negra.

Pèire Cardenal : 'Vera vergena, Maria'

Detalh de l'òbra de Rafaèl La sacrada familha

Poèma de Pèire Cardenal : Vera vergena, Maria