Dins la revista Vida Nòstra numèro 1 de 1971, Cristian Rapin presentava lo cantaire Guy Courrèjes-Clercq.
Un cantaire occitan : Gui Corrèjas-Clerc
Es vertadièrament impossible de parlar de Gui Corrèjas-Clerc sens parlar del petit escabòt que trabalha amb el, perque un s'entend pas sens los autres. Cal saber, d'efièch, que totas las tròbas que canta son del paraulièr occitan Marcèu Esquieu, la musica de Pèire Capdevila, e la votz femenina es la de Crestiana, l'esposa de Gui. Aquò pausat, podèm dire sens trigar mai çò que, al nòstre vejaire, pòt distinguir Corrèjas dels autres représentants de la d'ara enlà celèbra Jove Cançon Occitana.
Un òme tormentat
I a, d'en primièr, lo fait que nòstre cantaire possedís, coma o disiá un artista francés, una « votz d'aur », una d'aquelas voses que permeton de cantar sol e sens micrò, e de s'atacar a las armonias mai escalabrosas. D'un autre costat, contrariament a mantun autre cantaire de uèi, que son estats coats dins un ambient occitan actiu e conscient, Corrèjas a degut descriure tota una trajectòria intellectuala que l'a encaminat d'un cèrt fatalisme tradicional a una presa de consciéncia dels interèsses de son pòble e, enfin, a un engatjament que fa d'el un dels òmes mai escotat de la joventut de uèi.
Lo pes de la fatalitat
Que, tre la débuta, Corrèjas e Esquieu ajan agut la neta consciéncia de cantar un país, una tèrra, i a pas lo mendre dobte, e que lor inspiracion siá estada sulcòp universala, podèm pas o negar :
Es un punhat d'aquela tèrra
e de mon còr que te porgissi
mon fraire l'òme de pertot...
Aquò empacha pas que l'ensems banhava dins un ambient de passivitat ont podiàm devinhar l'accion jamai confessada de la Fatalitat, aquela fatalitat que descaça l'indigèn de l'ostal e que li ditz de se revirar pas perque la pagina es virada e los temps consumits :
Es lo darrièr còp qu'as barrat la porta
Es lo darrièr còp ! te revires pas !
Una presa de consciéncia rapida
De la constatacion de la misèria del pòble occitan a la presa de consciéncia globala dels problèmas occitans, i aviá pas qu'un pas que, dins l'endrechièra de Marcèu Esquieu, tot lo grop franquiguèt alègrament. Aquò nos valguèt Jerusalèm que l'autor lai, nos conta lo patiment del prolétariat rural refugiat dins las vilas en quista de trabalh :
Anam trainar la grola
Obrièrs e servicials
Trafanar dins la fola
Esperar l'espital...1
Aquò trespassa las donadas dels problèmas rurals ordenaris tal que los vesèm endacòm mai en Euròpa per çò que lo païsan occitan, plan sovent, deu daissar sa patria per anar trimar dins de régions francofònas. D'aquí, l'immensa nostalgia que se desgatja d'una complancha coma Amor de tèrra lonhdana qu'es lo planh de tots los exilats del mond :
Amor de tèrra lonhdana
Quand la prima tornarà,
En ausint l'aura doçaina,
Sabi ben que vau plorar...
De l'impoténcia a la colèra
Tanta luciditat dins la nostalgia, tanta insisténcia a metre las plagas al lum, podián pas que menar a l'engatjament o al desespèr. Coma sos companhs Marti, Patric, Mans de Breish o Delbeau, Corrèjas a causit l'engatjament, valent a dire que se contenta pas pus de denonciar mas que ensaja de mobilizar las energias e que rampela qu'una batèsta pòt pas èsser jutjada perduda tan que lo mond a pas combatut. E, atal, trantalha pas per requinquilhar los flacs e esvelhar los que son acossomits. Lo subrebèl Jacon lo Crocant ditz pas autra causa :
Lèva lo cap, Jàcon lo Crocant
Enarta-te, Jacon lo Crocant !
Se vols gardar lo bòsc e lo camp...2
Enfin, dins Revelhatz-vos las tròbas i son deliciosament ambigüas. L'autor i gaideleja e se sap pas totjorn se gaideleja o se manaça :
Als estrangièrs venguts del Nòrd
Farem passar nòstre estrambòrd
E veiràn ben que sèm pas morts
Al temps de la Crosada !
Cantaire d'una comunitat, actor demèst d'autres dins una pontannada decisiva per Occitània, aquí çò qu'es Gui Corrèjas-Clerc. Çò mirable es de veire aquel cantaire s'assabentar suls problèmas d'ara, los discutir, analizar cada situacion de faiçon, segon sas pròprias paraulas, a demorar « dins lo bon de l'ondada », ni trop darrèr, ni trop avant. Oblida pas qu'es un cantaire e que lo cant dels grands trobadors consistís a donar la paraula al pòble, a la li fargar. La carrièra de Corrèjas nos resèrva encara mantuna suspresa, sustot quand sabèm que Marcèu Esquieu quita pas de compausar...
Cristian Rapin
Nòtas :
1 Le texte occitan, avec traduction en regard, des chansons de Courrèges, a été édité dans le petit livre intitulé Una cançon que monta de la tèrra. Mis en page par le Ceucle occitan de Vilanuèva d'Olt, il est en vente à la Librairie Occitane, 32, rue Grenouilla. Asen 47.
2 Jacon lo Crocant, disque 33 T, éditions CAP e CAP, rue Grenouilla, Agen 47.
