Interior de la glèisa Nòstra Dòna de París lo 12 de novembre de 1970
En 1970 morissiá lo general de Gaulle. Dins lo numèro 22 de la revista Viure, Robèrt Lafont tornava sus l'eveniment. Las nòtas son de occitanparis.com, l'ortografia es estada corregida.
Los mites tanben mòron
Del temps qu'escrivi aquestas regas, lo dotze de novembre de 1970, França amb l'ajuda d'ochanta caps d'Estats estrangièrs, celèbra son grand mòrt. Sabi que deman tota la premsa nos parlarà de milions de Franceses recampats dins una esmoguda comuna. Serà pas la dolor descabestrada dels Egipcians per l'enterrada de Nasser. Un vièlh pòble gloriós de son istòria s'abandona pas a l'isteria. Serà quicòm de solemne e de grand, e mai simple. Tròbi lo cardinal Marty d'una majestat populara evidenta jos las voltas de Notre Dame ont redòla son accent occitan. Marty, benlèu que pensa a Joana d'Arc, a Sant Loís. Segur que pensa pas a Ramon de Tolosa çai flagelat.
Degun pensa pas tanpauc a la laïcitat de la Republica. Podgorny1 es a messa. De Republica se tracha pas, mas de la França, de sempre, incarnada dins sos òmes providencials, e filha ainada de la Glèisa, la nacion eucaristica. Makários2 es al primièr reng. I a Ben-Gurion3 e una tièra de musulmans. Son venguts per comuniar dins una « cèrta idèa » de França e seguisson lo rite catolic.
Es la mai granda victòria de de Gaulle, ont totas son rejonchas ; la del mite. Lo darrièr ritual d'estil gaullian. Me pòdi pas empachar de pensar ieu que s'entèrra lo mite amb l'òme. Res trebolarà pas la ceremònia. De ceremònias se debanan dins tot lo mond, a Pekin coma a Londres. En de mai de la cortesiá d'usatge dins lo club dels Estats, i a que totes los nacionalismes, los d'esquèrra coma los de drecha, an lo respièch de de Gaulle. Mas uèi es uèi, e deman es deman. Deman serà l'endeman de funeralhas nacionalas.
Uèi s'acaba ufanosament la simplificacion de l'istòria. Se celèbra lo Liberator del territòri dins la comunion dels Primièrs companhs. Segur que de Gaulle dins aquela Liberacion joguèt lo ròtle principal e que per l'apreparar mostrèt un coratge e una rigor excepcionals. Mas s'oblida uèi lo combat antinazi. E segur tanben que lo ròtle istoric de de Gaulle foguèt la mobilizacion del patriotisme francés mai arcaïc, del reflèxe nacionalista per noirir lo combat. Aital per los de ma generacion, la Liberation de 1944, es pas sonque l'aire leugièr après la nuèch e la mòrt quotidiana, es la Revolution que ven impossibla, es l'òrdre de l'Estat imperialista borgés que se torna establir. Son las guèrras colonialas que van començar. Uèi dins la dolor nacionala se recampa un sovenir de lucha antifascista amb los mai fosques simbòls, lo del Soldat desconogut, lo de l'Arc del Trionf cesarian.
Uèi los governaires negres son a Notre Dame. Celèbran lo paire de la descolonizacion. I a un ministre argerian. Uèi s'oblida generosament que lo poder de de Gaulle cobriguèt a sa començança los massacres de Setif, de Madagascar e lo bombardament de Haifong. S'oblida que de Gaulle tornèt al poder per far la guèrra d'Argèria fins a la victòria, e que la faguèt fins al ponch que decidiguèt lo contrari. Uèi, « de Dunkerque a Tamanrasset » es la comunion de la reconoissença, en sobre la Victòria obtenguda per lo martiri del pòble argerian, en sobre la desfacha de l'imperialisme francés.
Uèi es la comunion dels Franceses « totes ». I a ges de plaça pels Franceses trompats de 1958 a 1965, encoratjats dins una lucha istoricament falsa, encoratjats a la repression racista, e puèi un jorn abandonats, venguts criminals contra la nacion qu'amb de Gaulle los sacrifica, e « rapatriats », coma se ditz segon la confusion del sòl amb lo mite. Uèi i a pas plaça que per l'idèa. E los òmes existisson que se se plegan a l'idèa. S'escafan davant l'idèa coma s'escafan las contradictions d'una politica trastejanta entre totas e la mai granda engana qu'un Cap d'Estat en nom de la fidelitat a l'Estat aja pas jamai benlèu impausada a un pòble.
Uèi de militants socialistas o sendicals an de paraulas bravas. Uèi se pèrd lo sovenir de l'economia en França liurada al capitalisme american e europèu al quite moment que de Gaulle diplomaticament ven antiamerican e aplanta la bastison de las institucions d'Euròpa. Uèi se pèrd lo sovenir de las economias regionalas sagatadas, del renforçament de la situacion coloniala en Bretanha e en Occitània. Se celebra lo paire de la regionalizacion e l'òme que volguèt inaugurar la participacion. S'oblida que 1968 l'obliguèt a aquò, e qu'en 1968 un moment l'Elisèu foguèt voide.
Uèi s'oblida que de Gaulle tombèt en 1969 davant una conjuracion ont se pòt pas ignorar que joguèron lor ròtle d'unes que dins Notre Dame lo ploran. Uèi gaireben se i demandariá perdon de tant de mediocritat.
Verai que l'òme èra pas mediòcre. Ne tornarem pas trobar de tan grand d'una passada, per far de tan grandas causas. Nixon qu'admira, ditz : « un gigant ». L'ombra alongada i gasta pas mai la vista. La causa mai granda es saique d'aver incarnat lo mite, engrandit lo ritual, per cobrir una operacion de racionalizacion, de concentracion del capitalisme que se podiá pas far admetre sens remenar de bandièras e sens celebracion d'istòria. Caliá èstre una mena de gèni per far de França l'opium dels Franceses. Degun o recomençarà pas.
Deman serà França desmitificada. França traversada per las complicacions capitalistas, amb sas contradiccions de classa e sas contradiccions territorialas. Serà la realitat de las luchas, apariadas amb los movements del mond tot, amb lo socialisme quebequés que de Gaulle aviá pas previst quand anèt a Montreal portar l'ensenha dels reis d'antan, amb los movements obrièrs e amb los tecnocratas dels ministèris, amb sa dança davant Euròpa e sa sonada a Fòrd, amb sa mini-reforma regionala e sos plans d'amainatjament. Amb l'oblit de l'istòria mitica per viure l'istòria de uèi.
Dins aquela istòria nosautres sèm, desprovesits de crenhenças, en lucha jornadièra. Los mites tanben mòron. La França de de Gaulle acaba de crebar dins l'encens, l'annada de Sant Loís.
Robèrt Lafont
Sorsa del tèxt : revista Viure numèro 22, 1970.
Nòtas :
1 Podgorny : dirigent del Partit comuniste de l'Union Sovietica.
2 Makários : president de la republica de Chipre.
3 Ben-Gurion : òme d'Estat israelian.
